Żyzny Półksiężyc – region, w którym pierwsze osiadłe społeczności rolnicze Bliskiego Wschodu i basenu Morza Śródziemnego powstały na początku IX tysiąclecia p.n.e.. Termin ten został spopularyzowany przez amerykańskiego orientalistę Jamesa Henry’ego Breasteda.
Encyclopædia Britannica, Inc.
Żyzny Półksiężyc obejmuje w przybliżeniu obszar w kształcie półksiężyca stosunkowo żyznej ziemi, która prawdopodobnie miała bardziej umiarkowany, produktywny rolniczo klimat w przeszłości niż dziś, szczególnie w Mezopotamii i dolinie Nilu. Położony między Pustynią Arabską na południu a górami Wyżyny Armeńskiej na północy, rozciąga się od Babilonii i przyległego Elamu (południowo-zachodnia prowincja Persji, zwana też Susją) w górę rzek Tygrys i Eufrat do Asyrii. Od gór Zagros na wschód od Asyrii ciągnie się na zachód przez Syrię do Morza Śródziemnego i rozciąga się na południe do południowej Palestyny. Dolina Nilu w Egipcie jest często włączona jako dalsze rozszerzenie, zwłaszcza, że krótka przerwa na Synaju nie jest większa niż podobne pustynne przerwy, które zakłócają jej ciągłość w Mezopotamii i Syrii.
W całym regionie nawadnianie jest konieczne dla najlepszych wyników rolniczych i, rzeczywiście, często jest niezbędne dla każdego rolnictwa w ogóle. Datowanie radiowęglowe wykazało, że początki rolnictwa i aglomeracje wiejskie w Żyznym Półksiężycu muszą być datowane na około 8000 lat p.n.e., jeśli nie wcześniej, i że stosowanie nawadniania nastąpiło szybko. Starożytne kraje Żyznego Półksiężyca, takie jak Sumer, Babilonia, Asyria, Egipt i Fenicja, są uważane za jedne z najwcześniejszych na świecie złożonych społeczeństw.