Rapid Weight Gain During Mirtazapine Treatment

Do Redakcji: Mirtazapina jest nowym lekiem przeciwdepresyjnym o mechanizmie zwiększającym neuroprzekaźnictwo serotoninergiczne i noradrenergiczne poprzez blokowanie presynaptycznych receptorów adrenergicznych alfa-2 i postsynaptycznych receptorów serotoninowych 5HT2 i 5HT3.1 Najczęściej zgłaszanymi działaniami niepożądanymi mirtazapiny są przemijające uspokojenie i przyrost masy ciała związany ze zwiększonym apetytem, co wynika z jej wpływu na receptory 5HT2C i histaminergiczne (H1). Lek może być również skuteczny w leczeniu anorexia nervosa oraz u chorych na nowotwory z objawami nudności.2,3 Ponadto opisywano przypadki cukrzycowej kwasicy ketonowej wtórnej do indukowanego mirtazapiną przyrostu masy ciała.4 W niniejszej pracy opisano przypadek pacjenta z dużymi zaburzeniami depresyjnymi, który gwałtownie przytył 6,5 kg po podaniu 30 mg mirtazapiny w ciągu 1 tygodnia.

Raport przypadku

19-letni Tajwańczyk został przyjęty do leczenia psychiatrycznego z powodu dużych zaburzeń depresyjnych. W ciągu ostatnich 2 miesięcy pacjent prezentował charakterystyczne objawy obniżonego nastroju, utraty zainteresowań, anoreksji, bezsenności i poczucia bezwartościowości. W przeszłości był zdrowy, bez chorób ogólnoustrojowych, takich jak choroby metaboliczne. We wstępnych badaniach laboratoryjnych stężenie glukozy we krwi wynosiło 73 mg/dl (zakres referencyjny: 70-105 mg/dl), a wyniki badań czynności tarczycy mieściły się w granicach normy. Chory ważył 80,5 kg i w pierwszej dobie pobytu w szpitalu uzyskał 28 punktów w 17-itemowej skali depresji Hamiltona (Ham-D). Początkowo leczono go paroksetyną w dawce 20 mg/dobę i zolpidemem w dawce 10 mg/dobę przez 14 dni. Objawy obniżonego nastroju, brak łaknienia i znaczna bezsenność uległy niewielkiej poprawie. Ponadto w ciągu 14 dni stracił 4 kg. Po tym czasie przerwano leczenie paroksetyną i przepisano mirtazapinę w dawce 30 mg na noc. Nastrój chorego poprawił się, ale wystąpiły także okresowe bóle głowy, wzmożony apetyt i przyrost masy ciała – 6,5 kg w ciągu 1 tygodnia. Jego całkowity wynik w skali Ham-D poprawił się do 7 w tym samym tygodniu leczenia mirtazapiną.

Dyskusja

Powodowany lekami przyrost masy ciała jest poważnym problemem związanym ze stosowaniem większości leków psychotropowych i może być związany z takimi zagrożeniami zdrowotnymi, jak zespół metaboliczny, choroby sercowo-naczyniowe i cukrzyca typu 2. Zgłaszano przypadki przyrostu masy ciała związanego z leczeniem mirtazapiną, który może wynikać z jej wpływu na receptory 5HT2C i H1. Szybki przyrost masy ciała pacjentki, wynoszący 6,5 kg w ciągu 1 tygodnia leczenia mirtazapiną, jest znacznie szybszy niż opisywano w literaturze. W tym czasie odnotowano również istotną poprawę w zakresie wyniku całkowitego w skali Ham-D. Możliwym mechanizmem początkowego przyrostu masy ciała związanego ze stosowaniem mirtazapiny może być bezpośredni efekt wynikający z działania przeciwhistaminowego (H1) lub wczesne działanie przeciwdepresyjne poprawiające apetyt. W przyszłości interesujące byłoby podjęcie badań nad potencjalnym zróżnicowaniem wpływu mirtazapiny w porównaniu z innymi lekami przeciwdepresyjnymi, takimi jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, w zależności od przyrostu masy ciała i całkowitej punktacji Ham-D.