Wcześniej zdrowa 61-letnia kobieta zgłosiła się do poradni angiologicznej z wysypką na obu podudziach po forsownej pieszej wycieczce. Pacjentka nie doznała żadnych obrażeń, nie odczuwała świądu ani bólu związanego z wysypką. Nie miała dolegliwości stawowych, bólu brzucha, gorączki, złego samopoczucia ani utraty masy ciała. Pacjentka nie przyjmowała żadnych leków. Podobny epizod, który wystąpił po wycieczce pieszej kilka lat wcześniej, ustąpił samoistnie w ciągu tygodnia. W badaniu przedmiotowym pacjentka miała niewielki obrzęk i wybroczyny na obu podudziach bez owrzodzenia; obszar skóry uciskany przez mankiet skarpetki był obustronnie oszczędzony (ryc. 1). Cyfrowa oscylografia pulsacyjna i ultrasonografia dopplerowska naczyń kończyn dolnych były prawidłowe. Wyniki pełnej morfologii krwi, funkcji nerek, białka C-reaktywnego, szybkości sedymentacji erytrocytów, elektroforezy białek surowicy, przeciwciał przeciw cytoplazmie neutrofili, podtypów przeciwciał przeciwjądrowych, przeciwciał C1q, krioglobulin i czynników dopełniacza były w fizjologicznych zakresach. Nie stwierdziliśmy koagulopatii. Stwierdziliśmy, że było to zapalenie naczyń wywołane wysiłkiem fizycznym. Objawy u pacjenta ustąpiły w ciągu sześciu dni bez leczenia.
Petekalna wysypka skórna na przyśrodkowej części podudzi u 61-letniej kobiety, która właśnie zakończyła forsowną pieszą wycieczkę. Obszar skóry, który był uciskany przez mankiet skarpetki został oszczędzony.
Wywołane wysiłkiem zapalenie naczyń to zapalenie małych naczyń krwionośnych dotyczące podudzi, występujące po forsownej aktywności sportowej, takiej jak bieganie lub wędrówki, szczególnie w czasie upałów. Występuje częściej u kobiet w wieku powyżej 50 lat i objawia się wybroczynową lub pokrzywkową wysypką z obrzękiem, świądem lub bólem u zdrowych pacjentów. Obszar skóry uciskany przez mankiet skarpety jest charakterystycznie oszczędzany.1
Aktywność sportowa w czasie upałów może zwiększać ilość krążących kompleksów immunologicznych i aktywację dopełniacza,2 co w połączeniu ze zmęczeniem mięśni i upośledzeniem odpływu żylnego prowadzi do rozwoju wybroczyn i zapalenia naczyń. Biopsja skóry może wykazać leukocytoklastyczne zapalenie naczyń.1,3
Wywołane wysiłkiem fizycznym zapalenie naczyń ma charakter samoograniczający i ustępuje po kilku dniach. Niesteroidowe leki przeciwzapalne, miejscowo stosowane kortykosteroidy i uniesienie dotkniętych chorobą kończyn dolnych mogą zmniejszyć objawy.3 Chociaż wywiad i wyniki kliniczne pacjenta mogą sugerować zapalenie naczyń wywołane wysiłkiem fizycznym, każde badanie powinno wykluczyć zaburzenia autoimmunologiczne lub koagulopatie.
Obrazy kliniczne są wybierane, ponieważ są szczególnie intrygujące, klasyczne lub dramatyczne. Zgłoszenia wyraźnych, odpowiednio oznaczonych obrazów o wysokiej rozdzielczości muszą być opatrzone podpisem pod ryciną. Wymagane jest krótkie wyjaśnienie (maksymalnie 300 słów) znaczenia edukacyjnego obrazów z minimalnymi odniesieniami. Pisemna zgoda pacjenta na publikację musi być uzyskana przed złożeniem pracy.