Qigong (spreek uit: chee-gong) is een oude Chinese oefen- en geneestechniek die meditatie, gecontroleerde ademhaling en bewegingsoefeningen omvat.
Het teken “Qi”, dat het eerste deel van qigong vormt, is een moeilijk te vertalen woord, volgens Peter Wayne, assistent-professor geneeskunde aan de Harvard Medical School en onderzoeksdirecteur aan het Harvard Osher Center for Integrative Medicine. Qi is een begrip uit de traditionele Chinese cultuur dat ruwweg vitale energie, informatie, adem of geest betekent. Het tweede karakter in qigong, “gong”, betekent cultivatie of meesterschap, aldus Wayne. Qigong wordt daarom soms vertaald als “cultivatie van vitale energie” of “meesterschap over je energie”.
Er zijn vele vormen van qigong die over de hele wereld beoefend worden. Sommige van deze vormen omvatten ademhaling en meditatie om spiritualiteit en gezondheid te bevorderen, terwijl andere krachtiger zijn en martial arts oefeningen omvatten. Tai chi, een veel beoefende geest-lichaamsoefening, wordt soms een vorm van qigong genoemd omdat het “Qi cultiveert, beweegt en helpt beheren”, volgens Wayne.
Qigong vs. tai chi
Hoewel ze veel kenmerken delen, beschouwen de meeste mensen qigong en tai chi als twee verschillende praktijken. Wayne zegt echter dat hij zich meer richt op de overeenkomsten tussen qigong en tai chi dan op hun verschillen.
“De chi in het woord ‘tai chi’ is een ander karakter en heeft een andere betekenis . Maar de beoefening van tai chi is, naar mijn mening, gelijkwaardig aan een vorm van qigong. Je traint om meer bewustzijn en controle te krijgen over je ‘levenskracht’ – je fysiologie of energie,” vertelde Wayne aan Live Science. En sommige vormen van qigong zijn bijna niet te onderscheiden van tai chi, voegde hij eraan toe.
Er zijn echter andere vormen van qigong die er heel anders uitzien dan tai chi. Deze omvatten eenvoudige, langzame bewegingen die herhaaldelijk worden uitgevoerd. Een van de meest basale vormen van qigong is Baduanjin qigong, dat acht bewegingen kent, die vaak de Acht Stukken Brokaat of Stof worden genoemd. (Vertalingen variëren.) De bewegingen zijn: Met twee handen op de hemel drukken, de boogpees spannen en de pijlen laten vliegen, hemel en aarde van elkaar scheiden, de wijze uil kijkt achterom, met een boze blik stoten, op de tenen stuiteren, de grote beer draait van links naar rechts en de tenen aanraken en dan naar achteren buigen.
Hoewel de bewegingen van qigong in sommige gevallen verschillen van die van tai chi, bevatten beide oefeningen kracht en flexibiliteit met ademhalingsoefeningen, gerichte aandacht en beeldspraak. Het grootste verschil tussen qigong en tai chi heeft meer te maken met de perceptie die het publiek heeft van deze geest-lichaamsoefeningen dan met de oefeningen zelf, aldus Wayne, die zei dat qigong in bepaalde samenlevingen een stigma draagt.
“Er zijn religieuze sekten die qigong beoefenen, en er is veel politieke wrijving tussen sommige van deze groepen en de Chinese regering omdat ze sekte-achtig en esoterisch zijn,” zei hij.
Chinese ambtenaren hebben in 1999 één vorm van qigong, Falun Gong, als een sekte bestempeld. Dit resulteerde in een grote demonstratie van Falun Gong-aanhangers in Beijing, wat de regering ertoe aanzette de praktijk volledig te verbieden, wat leidde tot de arrestatie van duizenden Falun Gong-aanhangers. De daaropvolgende gevangenneming en marteling van deze volgelingen leidde tot reacties van mensenrechtenorganisaties, alsook tot verscheidene resoluties van het Amerikaanse Congres die de onderdrukking door de Chinese regering van wat zij een “vreedzame spirituele beweging” noemt, aan de kaak stellen.
Oefening vs. genezing
Voor velen die qigong beoefenen is het een individuele geest-lichaam oefening, vergelijkbaar met yoga. Maar er is ook een vorm van qigong die zich richt op het genezen van anderen.
“De qigong-oefeningen die je zelf doet kunnen worden onderscheiden van wat ‘externe qigong’ wordt genoemd, wat een praktijk is die lijkt op Reiki genezing op afstand,” zei Wayne.
Bij externe qigong stelt een qigongtherapeut eerst een diagnose bij de patiënt volgens de principes van de traditionele Chinese geneeskunde (TCM) en gebruikt dan “uitgestraalde Qi” om de genezing te bevorderen, volgens een artikel uit 2010 gepubliceerd in het American Journal of Health Promotion, waarin de gezondheidsvoordelen van qigong en tai chi worden besproken.
De auteurs van het artikel schreven dat “zowel interne Qigong (persoonlijke beoefening) als externe Qigong (door de arts uitgezonden Qi) worden gezien als van invloed op het evenwicht en de stroom van energie en het verbeteren van de functionaliteit van het lichaam en de geest. Het onderzoek van de auteurs naar de gezondheidsvoordelen van qigong was echter beperkt tot de persoonlijke beoefening van qigong. Er is geen wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid van externe qigong bij de behandeling van gezondheidsaandoeningen of ziekten.
Maar het onderzoek naar het bredere, verwante gebied van de biofield therapie is aan de gang, zoals Wayne aangaf. Een recent proefonderzoek, gepubliceerd in het Journal of Alternative and Complementary Medicine, beoordeelde gerandomiseerde gecontroleerde studies van bioveldtherapieën – waaronder externe qigong, Healing Touch, Johrei, Reiki en Therapeutic Touch – en ontdekte dat tweederde van de 18 onderzochte studies op zijn minst een gedeeltelijke effectiviteit aantoonde. Dit bracht de auteurs tot de conclusie dat verder onderzoek op dit gebied gerechtvaardigd is.
Wetenschappelijke ondersteuning van qigong
In tegenstelling tot tai chi is qigong niet uitgebreid onderzocht op zijn gezondheidsvoordelen, aldus Wayne, die opmerkte dat er meer onderzoek van hoge kwaliteit nodig is voordat er definitieve uitspraken kunnen worden gedaan over de werkzaamheid van qigong. De persoonlijke beoefening van qigong wordt echter niet als ongezond beschouwd, omdat het meestal bestaat uit zachte bewegingen en ontspanning.
Een van de grootste onderzoeken naar qigong is het overzicht uit 2010 van 66 onderzoeken met in totaal 6.410 deelnemers, dat werd gepubliceerd in het American Journal of Health Promotion (zie het gedeelte hierboven over lichaamsbeweging versus genezing). Hoewel de onderzoekers qigong en tai chi studies combineerden in hun review, vonden ze verschillende positieve resultaten die suggereren dat beide vormen van oefening de gezondheid van de botten en het evenwicht verbeteren.
Een studie uit 2007 gepubliceerd in Journal of Hypertension vond dat qigong oefeningen een mild positief effect hadden op het verlagen van de bloeddruk, hoewel de auteurs verklaarden dat verder onderzoek nodig was om deze resultaten te bevestigen. De auteurs van een studie& uit 2007, gepubliceerd in het Journal of Alternative and Complementary Medicine, gaven een soortgelijke verklaring af nadat ze tot de conclusie waren gekomen dat qigong-oefeningen een licht positief effect hebben op het onder controle houden van diabetes.
Er wordt nog onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van qigong als aanvullende behandeling voor kankerpatiënten, aldus Wayne.
Volg Elizabeth Palermo @techEpalermo. Volg Live Science @livescience, Facebook & Google+.