Wetgevers noemen het natrekken van vingerafdrukken vaak als de gouden standaard voor het natrekken van criminele antecedenten. We hebben deze trend de laatste tijd gezien in de vorm van campagnes om wetgeving aan te nemen die achtergrondcontroles van vingerafdrukken verplicht stelt voor bedrijven die ritten delen, zoals Uber en Lyft. Er is echter sprake van misverstanden en miscommunicatie over wat er op een vingerafdrukonderzoek te zien is.
Vingerafdrukcontroles gebruiken vingerafdrukgegevens om een persoon aan een strafblad te koppelen. Werkgevers die deze controles uitvoeren, eisen van kandidaten dat zij hun vingerafdrukken afstaan bij hun sollicitatie of nadat zij als finalist zijn geselecteerd. Meestal moet de kandidaat dan naar een plaatselijke politie-afdeling of iets dergelijks gaan om zijn vingerafdrukken elektronisch te laten scannen door een speciaal soort kiosk. De vingerafdrukken worden vervolgens vergeleken met een databank, die als er een overeenkomend strafblad wordt gevonden, een resultaat geeft.
Werkgevers en wetgevers gaan er vaak van uit dat vingerafdrukgegevens zorgen voor een grondiger antecedentenonderzoek. De gedachte is dat vingerafdrukgegevens het aantal valse positieven bij achtergrondcontroles kunnen verminderen, simpelweg omdat geen twee mensen dezelfde vingerafdrukken hebben, terwijl veel mensen dezelfde naam hebben.
Hoewel vingerafdrukken een niveau van verificatie bieden, zijn er zwakke punten aan deze controles. Het grootste nadeel is dat vingerafdrukken niet altijd bij strafregisters worden bewaard. Het Integrated Automated Fingerprint Identification System (IAFIS), de belangrijkste vingerafdrukkendatabase van de FBI, bevat 70 miljoen records. De database bevat mensen van wie vingerafdrukken zijn genomen in verband met criminele activiteiten. Iedereen die legaal een wapen heeft gekocht of heeft gesolliciteerd naar een baan waarvoor het afnemen van vingerafdrukken wettelijk verplicht is (een categorie die vaak het onderwijs of de gezondheidszorg omvat, naast andere industrieën), zal ook in dit systeem zitten.
Hoewel 70 miljoen op papier een groot aantal lijkt, is het dat niet. De Amerikaanse database OneSEARCH, die wordt onderhouden door backgroundchecks.com, bevat 550 miljoen strafregisters uit alle 50 staten, Guam, Puerto Rico en Washington DC.
Een ander nadeel is dat vingerafdrukken zijn gekoppeld aan arrestatiegegevens, maar die bevatten geen details over de afloop van de zaak. Werkgevers zouden meer onderzoek moeten doen om te bepalen of een arrestatie tot een veroordeling heeft geleid. Als gevolg daarvan kan een achtergrondcontrole van vingerafdrukken arrestaties aantonen die niet tot een veroordeling hebben geleid. Het kan gegevens missen over misdrijven waarbij geen vingerafdrukken zijn genomen. Of er worden gegevens gevonden die relevant zijn voor de kandidaat.
Omdat het systeem is ontworpen voor rechtshandhaving en strafrechtelijk onderzoek, niet voor werkgevers, levert het soms geen grondige bevindingen op. Dat wil niet zeggen dat achtergrondcontroles van vingerafdrukken geen waarde hebben, maar ze zijn niet noodzakelijkerwijs de gouden standaard in achtergrondcontroles, en tenzij vereist door uw branche, zijn ze niet inherent beter dan op naam gebaseerde strafrechtelijke screenings.