Deformatie
Deformatie is een natuurlijk verschijnsel dat op onze aarde voorkomt. Wanneer we het bekijken vanuit het standpunt van de aardwetenschappen, zien we dat het een proces is dat verantwoordelijk is voor het veranderen van de vorm en grootte van een rots.
Heb je ooit naar rotsen gekeken en je afgevraagd hoe elk van hen zo uniek is? Het valt ons vaak op dat verschillende rotsen verschillende soorten lijnen en wervelingen hebben die in geen enkel ander gesteente terugkomen. Deformatie is verantwoordelijk voor deze patronen.
Definitie van deformatie
Het verwijst naar het proces dat de vorm, de grootte, of het volume van een gebied van de aardkorst beïnvloedt. Het soort vervorming varieert naar gelang van het soort spanning en het soort gesteente dat in een bepaald gebied van de aardkorst wordt aangetroffen.
Het gebeurt hoofdzakelijk als gevolg van spanning, waarvan kan worden gezegd dat er een kracht op het specifieke gebied wordt uitgeoefend. Bovendien zijn er verschillende redenen voor dit proces.
Zo kunnen temperatuursveranderingen, verschuivingen van de aardplaat, opeenhoping van sedimenten en nog veel meer dit proces gemakkelijk veroorzaken.
Typen vervorming
We kunnen de typen rotsvervorming in vier typen verdelen. De eerste is elastische vervorming, die tijdelijk is en omkeert wanneer de spanningsbron wegvalt.
Met andere woorden, als een gebied in staat is terug te keren naar zijn oorspronkelijke vorm, is er sprake van elastische vervorming.
Daarnaast hebben we ductiele vervorming. Hiervan is sprake als het proces onomkeerbaar is. Met andere woorden, het gebeurt wanneer de aardkorst plooit of buigt zonder te breken, waardoor het permanent van vorm of grootte verandert.
Brosse vervorming daarentegen is wanneer het gesteente breekt als gevolg van spanning. Het gebeurt door een breuk of een breuk en ook dit is onomkeerbaar.
Daarnaast hebben we plastische vervorming. Hiervan is sprake wanneer het gebied zich niet herstelt van de verandering die in zijn vorm optreedt.
Factoren die van invloed zijn op de vervorming
Er zijn veel factoren die verantwoordelijk zijn voor het soort vervorming dat gesteente ondergaat wanneer het aan spanning wordt blootgesteld. Een daarvan is het type gesteente dat de verandering ondergaat. Dan is er de mate van vervorming en tenslotte de druk en temperatuur.
Voorbeeld, taaie vervorming treedt op bij hogere temperaturen en druk. Dit is de reden waarom gesteenten aan het aardoppervlak meer vervormbaar zijn.
Op dezelfde manier zien we dat gesteenten ook onder constante druk staan, waardoor ze in de loop van de tijd van vorm veranderen.
Deze verandering gebeurt alleen door spanning, dat is een kracht die over een gebied wordt uitgeoefend. We zien dus dat als de spanning gelijkmatig wordt uitgeoefend, het gesteente niet zal veranderen, dat heet opsluitspanning.
Dan hebben we differentiële spanning waarbij de kracht niet gelijkmatig wordt uitgeoefend. Deze gerichte spanning kan verder worden onderverdeeld in drie soorten:
Tensionele spanning- Het zet rotsen uit. Na verloop van tijd leidt dit tot het ontstaan van valleien. Spanningsspanning ontstaat doordat de korst in tegengestelde richtingen wordt getrokken.
Compressiespanning- Door deze vorm van spanning ontstaan hoge bergketens zoals de Himalaya en de Smokey Mountains.
Compressiespanning ontstaat doordat twee grote stukken aardkorst, zoals twee continentale platen, tegen elkaar aan rammen.
Shearingsspanning- Breuklijnen zijn het resultaat van afschuifspanning. Afschuifspanning treedt op als twee platen in tegengestelde richtingen tegen elkaar schuren.
Het ontstaat als twee platen langs elkaar heen bewegen en resulteert in een breuklijn, zoals de San Andreasbreuk.
Oplossing
Vraag- Welke van de volgende is geen soort richtspanning?
A. Samendrukspanning
B. Afschuifspanning
C. Anticliniaalspanning
D. Trekspanning
Antwoord- Het juiste antwoord is optie C.