Stelt u zich eens voor dat uw manager kan zien of u tijdens uw laatste Zoom-vergadering goed hebt opgelet. Of stel je voor dat je je volgende presentatie zou kunnen voorbereiden met alleen je gedachten. Deze scenario’s zouden binnenkort werkelijkheid kunnen worden dankzij de ontwikkeling van brein-computer-interfaces (BCI’s).
Om het eenvoudig te stellen: zie een BCI als een brug tussen je hersenen en een extern apparaat. Tot op heden vertrouwen we meestal op elektro-encefalografie (EEG) – een verzameling methoden om de elektrische activiteit van de hersenen te volgen – om dit te doen. Maar dat is aan het veranderen. Door gebruik te maken van meerdere sensoren en complexe algoritmen wordt het nu mogelijk hersensignalen te analyseren en relevante hersenpatronen te extraheren. De hersenactiviteit kan dan worden geregistreerd met een niet-invasief apparaat – een chirurgische ingreep is niet nodig. In feite zijn de meeste bestaande en gangbare BCI’s niet-invasief, zoals draagbare hoofdbanden en oordopjes.
De ontwikkeling van BCI-technologie was aanvankelijk gericht op het helpen van verlamde mensen om met behulp van hun gedachten hulpapparaten te bedienen. Maar er worden steeds nieuwe gebruiksmogelijkheden ontdekt. Zo kunnen BCI’s nu bijvoorbeeld worden gebruikt als neurofeedback-trainingsinstrument om cognitieve prestaties te verbeteren. Ik verwacht dat steeds meer professionals BCI-hulpmiddelen zullen gebruiken om hun prestaties op het werk te verbeteren. Uw BCI zou bijvoorbeeld kunnen detecteren dat uw aandachtsniveau te laag is in verhouding tot het belang van een bepaalde vergadering of taak, en een waarschuwing kunnen afgeven. Het zou ook de verlichting van je kantoor kunnen aanpassen op basis van hoe gestrest je bent, of voorkomen dat je je bedrijfsauto gebruikt als slaperigheid wordt gedetecteerd.
Een in Toronto gevestigde startup genaamd “Muse” heeft een sensor-hoofdband ontwikkeld die real-time informatie geeft over wat er in je hersenen gebeurt. Zoals je je kunt voorstellen, heeft de startup al een “Corporate Wellness Program” om “uw werknemers te helpen stress te verlagen, veerkracht te verhogen en hun betrokkenheid te verbeteren.” Andere hoofdbanden op de markt maken ook gebruik van eigen sensoren om hersensignalen te detecteren en maken gebruik van algoritmen voor machinaal leren om inzicht te geven in het bevlogenheidsniveau van gebruikers/werknemers. Ze kunnen bijhouden of iemand geconcentreerd of afgeleid is. Theoretisch zou dit mensen kunnen helpen bij hun dagelijkse taken, door te evalueren welke taken het eerst moeten worden aangepakt op basis van je aandachtsniveau. Maar er is ook een enorm potentieel voor misbruik (meer hierover hieronder).
Dit vermogen om aandachtsniveaus te monitoren (en mogelijk te controleren) creëert nieuwe mogelijkheden voor managers. Bedrijven zouden bijvoorbeeld toegang kunnen krijgen tot een specifiek “BCI HR-dashboard” waarin de hersengegevens van alle werknemers in real-time worden weergegeven. Zullen we gaan zien dat leidinggevenden de aandachtsniveaus van hun collega’s gaan controleren? Gaan we aan het einde van elk jaarlijks functioneringsgesprek ook de aandachtsniveaus analyseren en vergelijken dankzij onze BCI’s? Uw hersengegevens kunnen interessant zijn voor uw werkgevers, zodat zij in de gaten kunnen houden hoe geconcentreerd u bent, en de werkbelasting van werknemers daarop kunnen afstemmen. Ook hier is er veel ruimte voor misbruik.
Ik verwacht ook dat in de nabije toekomst meer professionele evenementen gebruik zullen maken van BCI’s. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat hersengegevens kunnen helpen voorspellen welke kraampjes en activiteiten mensen zouden bezoeken. Hebben we in de toekomst BCI’s nodig om aan zakelijke evenementen deel te nemen?
Naast de analyse van hersensignalen werken sommige bedrijven al aan oplossingen die je hersenactiviteit daadwerkelijk kunnen moduleren. Onderzoekers van de Columbia University hebben aangetoond hoe neurofeedback met behulp van een op EEG gebaseerde BCI kan worden gebruikt om de alertheid te beïnvloeden en de prestaties van proefpersonen bij een cognitief veeleisende taak te verbeteren. Ondanks deze veelbelovende resultaten zeggen sommige deskundigen, zoals Theodore Zanto, een directeur van het neurowetenschapsprogramma van de UCSF, dat BCI’s op basis van EEG-scans weliswaar het aandachtsniveau van een gebruiker kunnen bepalen, maar dat ze vooralsnog niet in staat zijn om onderscheid te maken tussen waar de gebruiker daadwerkelijk op gefocust is. In een artikel in Medium van januari 2019 zegt hij: “Ik heb nog geen gegevens gezien die erop wijzen dat je kunt onderscheiden of iemand aandacht heeft voor de leraar of voor zijn telefoon of alleen voor zijn eigen interne gedachten en dagdromen.” Bovendien realiseerde ik me door mijn eigen werk dat BCI’s ook worden beïnvloed door specifieke kenmerken van de gebruiker, zoals geslacht, leeftijd en levensstijl. Mijn team en ik proberen inderdaad te bepalen hoe hersenactiviteit de prestaties van een atleet kan beïnvloeden. Volgens sommige onderzoeken “beïnvloeden psychologische factoren, waaronder aandacht, geheugenbelasting, vermoeidheid en concurrerende cognitieve processen, evenals de basiskenmerken van gebruikers, zoals levensstijl, geslacht en leeftijd, de onmiddellijke hersendynamiek.” Deskundigen zijn van mening dat ongeveer “15-30% van de mensen van nature niet in staat is om hersensignalen te produceren die robuust genoeg zijn om een BCI te bedienen.” Het is duidelijk dat deze situatie kan leiden tot verkeerde resultaten en uiteindelijk tot slechte beslissingen van bedrijven. BCI’s hebben nog een lange weg te gaan, en er is nog veel verbetering nodig.
Een ander toepassingsgebied voor BCI’s op het werk heeft te maken met de manier waarop we met machines en apparaten omgaan. Ik voorspel zelfs dat in de toekomst de meest “gevaarlijke” banen het gebruik van BCI’s zullen vereisen. Sommige BCI-bedrijven hebben bijvoorbeeld al EEG gebruikt om signalen van slaperig rijden te analyseren. Bedrijven met werknemers die gevaarlijke machines bedienen, kunnen verlangen dat hun werknemers op dezelfde manieren worden gecontroleerd. Ik denk dat het op een dag verplicht zal zijn voor piloten en chirurgen om een BCI te dragen tijdens het werk.
Het idee van interactie tussen mensen en apparaten is een pijler van BCI’s, omdat BCI-technologie zorgt voor directe communicatie tussen de hersenen en externe apparaten. In de komende jaren kunnen we misschien onze PowerPoint-presentatie of Excel-bestanden bedienen door alleen onze hersenen te gebruiken. Sommige prototypes kunnen hersenactiviteit vertalen in tekst of instructies voor een computer, en in theorie zullen we, naarmate de technologie verbetert, mensen BCI’s zien gebruiken om op het werk memo’s of rapporten te schrijven.
We zouden ons ook een werkomgeving kunnen voorstellen die zich automatisch aanpast aan je stressniveau of gedachten. BCI’s kunnen de mentale toestand van een werknemer detecteren en apparaten in de buurt daarop afstemmen (smart home utilization). Concreet zou je hoofdband bij stress informatie kunnen sturen (via Bluetooth) naar je computer zodat die je “rustige” afspeellijst begint te spelen, of je Slack kan overschakelen naar de “niet storen”-modus terwijl je volgende afspraak automatisch kan worden geannuleerd. Het is duidelijk dat dit scenario vragen over privacy oproept. Zou jij je prettig voelen als anderen precies kunnen weten hoe jij je mentaal voelt? Wat als deze informatie tegen u kan worden gebruikt? Wat als deze gegevens zonder uw toestemming door iemand anders zouden kunnen worden gewijzigd?
Onderzoekers experimenteren ook met “passthoughts” als alternatief voor wachtwoorden. Binnenkort zouden we op onze verschillende apparaten en platforms kunnen inloggen met onze gedachten. Zoals beschreven in dit artikel in IEEE Spectrum: “Wanneer we mentale taken uitvoeren, zoals een vorm voorstellen of een liedje zingen in ons hoofd, genereren onze hersenen unieke neuronale elektrische signalen. Een miljard mensen zouden mentaal hetzelfde liedje kunnen neuriën en geen twee hersengolfpatronen die door die taak worden gegenereerd zouden gelijk zijn. Een elektro-encefalograaf (EEG) zou die hersengolven aflezen met behulp van niet-invasieve elektroden die de signalen registreren. De unieke patronen kunnen worden gebruikt als een wachtwoord of biometrische identificatie.”
Zoals u zich kunt voorstellen, zijn er talloze ethische vragen en bezwaren rond het gebruik van BCI-technologie op de werkplek. Bedrijven die ervoor kiezen BCI-technologie te gebruiken, kunnen te maken krijgen met massaal verzet van werknemers, om nog maar te zwijgen van het publiek. Als het gaat om het verzamelen van hersengegevens, is het potentieel voor misbruik beangstigend: Zelfs als het met de beste bedoelingen wordt gebruikt, kunnen bedrijven het risico lopen overmatig afhankelijk te worden van het gebruik van hersengegevens om werknemers te evalueren, te controleren en te trainen, en daar zijn risico’s aan verbonden.
BCI’s zijn geen perfecte technologie – het is niet te zeggen wat voor fouten of ongelukken we zullen tegenkomen als bedrijven en individuen deze apparaten in de echte wereld beginnen te gebruiken. Bovendien kunnen BCI’s – zoals elke technologie – worden gehackt. Hackers kunnen toegang krijgen tot een BCI-hoofdband en gemanipuleerde EEG-gegevens maken of verzenden. Een hacker kan ook alle gegevens onderscheppen en wijzigen die door uw BCI worden verzonden. Het is mogelijk dat een hacker uw “passthoughts”-gebruikersgegevens steelt en interactie heeft met uw apparaten (laptop, auto, enz.). Deze risico’s kunnen rechtstreeks van invloed zijn op onze lichamelijke integriteit. Hersengegevens zouden ook kunnen worden gestolen om tegen u te worden gebruikt voor afpersingsdoeleinden. Het potentieel voor ernstig misbruik is aanzienlijk. Wanneer bedrijven hersengegevens gaan gebruiken en analyseren, hoe zullen ze dan prioriteit geven aan privacy en gegevensbeveiliging en hoe zullen ze voldoen aan de topnormen van de industrie voor de bescherming van werknemersgegevens? Wie zal uiteindelijk eigenaar zijn van de verzamelde gegevens? En wat zijn de rechten van werknemers wanneer hun bedrijven beginnen met het uitrollen van deze technologieën? Het behoeft geen betoog dat de technologie ver vooruitloopt op het beleid en de regelgeving die zouden moeten worden ingevoerd.
Terwijl komt de technologie langzaam op de massamarkt. Een groeiend aantal startende en grote technologiebedrijven werkt aan veiligere, nauwkeurigere en goedkopere BCI’s. Ik verwacht dat bedrijfsleiders deze technologie zullen omarmen en zullen proberen hersengegevens te gebruiken om efficiënter te werken en de veiligheid te vergroten. Ik raad bedrijfsleiders aan zo snel mogelijk te beginnen met het opbouwen van een BCI-strategie om de potentiële risico’s en voordelen aan te pakken.