Nadat bekend werd dat Gal Gadot Cleopatra zal vertolken, ontstond er een discussie over de vraag of de Israëlische actrice wel geschikt was voor de rol, maar of een blanke vrouw de koningin van de Nijl wel moest spelen. Newsweek sprak met een aantal experts op het gebied van het oude Egypte om erachter te komen wat de heersende theorie is met betrekking tot de etniciteit van Cleopatra.
De discussie over hoe Cleopatra er precies uitzag, is niet echt nieuw. Shakespeare beschreef haar schoonheid op dramatische wijze, terwijl kunstwerken uit de oudheid haar vaak als nogal gewoontjes afbeelden. Een in 2007 ontdekte munt uit 32 v. Chr. beeldt haar af als een enigszins huiselijke vrouw. Op het witte doek is ze vooral gespeeld door blanke vrouwen, en dan ook nog glamoureuze: Claudette Colbert, Vivien Leigh, en, het meest memorabel, Elizabeth Taylor.
Over haar etniciteit bestaat nog steeds veel discussie. “Cleopatra VII was blank – van Macedonische afkomst, net als alle heersers van Ptolemaeus, die in Egypte woonden,” aldus Kathryn Bard, hoogleraar Archeologie en Klassieke Studies aan de Universiteit van Boston.
Prof. Bard’s conclusie is lang de meest geaccepteerde gedachte over Cleopatra’s achtergrond geweest, die stelt dat zij, net als alle Egyptische heersers in Alexandrië, afstamde van Alexander de Grote’s generaal Ptolemaeus I Soter.
Hoewel sommigen deze claim de afgelopen jaren hebben betwist. Gerald Kadish, emeritus hoogleraar geschiedenis en studies van het Nabije Oosten aan de Universiteit van Binghamton, zei dat er geen universele overeenstemming is over haar etniciteit, maar “de enige onopgeloste – misschien onoplosbare – relevante kwestie” is wie haar moeder was. “We weten wie haar vader was,” vervolgde hij. “Hij was zeker niet zwart. Geen van haar broers of zussen was iets anders dan Grieks-Macedonisch, voor zover ik weet. Cleopatra’s relaties met haar broers en zussen hebben meer te maken met macht dan met etniciteit.” En zij was de favoriet van haar vader.
“Er is gesuggereerd dat de moeder van Cleopatra uit de familie van de priesters van Memphis stamde. Als dat zo is, dan kan Cleopatra voor minstens 50% van Egyptische afkomst zijn geweest,” aldus Betsy M. Bryan, Alexander Badawy Professor Egyptische Kunst en Archeologie aan de John Hopkins University.
In 2009 heeft een team van archeologen voor een BBC-documentaire onder leiding van Hilke Thuer van de Oostenrijkse Academie van Wetenschappen de theorie dat de oorsprong van haar moeder afwijkt van de geaccepteerde Macedonische afkomst, verder ontwikkeld toen zij in Turkije de overblijfselen vonden van prinses Arsinoe, de zus van Cleopatra. De onderzoekers zeiden dat Arsinoe’s overblijfselen erop wijzen dat haar moeder, die waarschijnlijk ook van Cleopatra was, Afrikaans was.
“Dat Arsinoe een Afrikaanse moeder had is een echte sensatie die leidt tot een nieuw inzicht in Cleopatra’s familie en de relatie van de zusters Cleopatra en Arsinoe,” zei Thuer indertijd.
Een jaar voor de ontdekking van Arsinoe’s overblijfselen, gebruikten Egyptoloog Dr. Sally-Ann Ashton en haar team forensisch onderzoek om een 3D computer geanimeerde afbeelding van Cleopatra te maken van wat zij dacht dat het gezicht van de Egyptische monarch zou zijn geweest. Het beeld veroorzaakte opschudding omdat het helemaal geen blanke vrouw toonde, maar een vrouw met een bruine huidskleur en maïskrullen.
“De vader van Cleopatra (VII) werd nothos (onwettig) genoemd en de identiteit van haar moeder wordt door historici in twijfel getrokken. Er is gesuggereerd dat beide vrouwen Egyptisch en dus Afrikaans kunnen zijn,” vertelde Dr. Ashton aan Newsweek, alvorens de ontdekking van de vermeende overblijfselen van Arsinoe te erkennen. “Cleopatra regeerde in Egypte lang voordat de Arabieren zich in Noord-Afrika vestigden. Als de moederskant van haar familie inheemse vrouwen waren, waren ze Afrikaans; en dit zou moeten worden weerspiegeld in alle hedendaagse voorstellingen van Cleopatra.”
Dr. Ashton richtte zich ook rechtstreeks tot de beslissing om Gadot te casten voor de nieuwe Cleopatra-film, en zei dat de “filmmakers een acteur van gemengde afkomst hadden moeten overwegen om de rol van Cleopatra te spelen en dat dit een geldige keuze zou zijn geweest.”
“Veel instellingen en industrieën erkennen eindelijk het belang van het correct erkennen van de aanwezigheid en de prestaties van mensen van Afrikaanse afkomst,” vervolgde ze. “Dit zou een perfecte gelegenheid zijn geweest voor de filmindustrie om Cleopatra’s positie als een Afrikaanse heerseres van dubbele afkomst te promoten.”