Er zijn veel geluiden op deze planeet die voor de meeste mensen gemakkelijk te herkennen zijn – het blaffen van een hond, het miauwen van een kat, en het kraaien van een haan. Maar de eeuwenoude vraag, naast waarom stak de kip de weg over, is waarom kraait een haan?
Waarom lijken ze die aangeboren behoefte te hebben om te kraaien, en te kraaien, en nog eens te kraaien? Als stadsmeisje ben ik altijd opgegroeid met de overtuiging dat hanen ’s morgens kraaien om de dag in te luiden, wat voor sommigen misschien waar is. Maar sinds ik zelf een kudde heb, heb ik ontdekt dat mijn haan, Screech, ’s morgens, ’s middags, ’s avonds kraait, en zo’n beetje alle tijden daartussen.
Hoewel kippen een van de bekendste dieren op aarde zijn, besloten wetenschappers pas in de vorige eeuw uit te zoeken waarom hanen kraaien, en zo hebben ze misschien een aantal interessante antwoorden gevonden.
Wanneer kraaien ze?
Het is de moeite waard op te merken dat de meeste hanen vaker kraaien dan alleen als de zon opkomt. Ze kraaien op elk moment, en het kraaien wordt meestal veroorzaakt door een bepaald soort stimulans – zoals het geluid van een grasmaaier of dat van een vreemdeling die in de buurt van hun erf of hun hok loopt.
Hanen zijn niet al te kieskeurig over wanneer of zelfs waarom ze kraaien, ze kraaien gewoon. Als gevolg daarvan kunnen ze worden gezien en gehoord kraaien op elk moment van de dag of nacht, meestal bij de geringste, meest alledaagse stimuli. Het oude sprookje van een haan die kraait vlak voor, of bij het krieken van de dag is een goed verhaal. De meeste hanenrassen zijn hier zelfs toe geneigd.
The Science Of Crowing
Door hun neiging om over van alles en nog wat te kraaien, dachten zowel wetenschappers als ornithologen (vogelnerds) dat het kraaien van een haan bij het aanbreken van de dag gewoon een in hun DNA vastgelegde reactie was op de wisselende niveaus van donker naar licht.
Persoonlijk geloof ik niet dat dit altijd waar is, aangezien mijn Screech de meeste ochtenden al twee uur voor het aanbreken van de dag begint te kraaien.
In Japan hebben wetenschappers van de Universiteit van Nagoya besloten de anekdotische theorieën te testen die door de eeuwen heen zijn doorgegeven – verhalen dat hanen een aangeboren vermogen hebben om te “weten” wanneer de dag aanbreekt.
Er is in 2013 een artikel gepubliceerd door Takashi Yoshimura en Tsuyoshi Shimmura, waarin de wetenschappers wilden weten of dit slechts een gedachte in het hoofd van de haan was, of dat het in feite de haan is die anticipeert op de komst van de dageraad, of deze voelt, in plaats van een instinctieve reactie op de opkomende zon.
Verzameling van de gegevens
Yoshimura en Shimmura voerden verschillende experimenten uit en verzamelden gegevens in een poging een antwoord te vinden op de vraag waarom een haan kraait en wat deze actie zou kunnen stimuleren. Gedurende een aantal weken werden de vogels blootgesteld aan verschillende situaties en omgevingen, en aan verschillende stimuli, waaronder die van het voeren.
Het komt er in het kort op neer dat een haan kraait om een specifieke reden, en soms kraait hij zonder reden – bijna voor de lol of uit verveling. Aan de andere kant, wanneer hij kraait, kan het kraaien van een haan verschillende essentiële functies dienen, waarvan we er nu enkele zullen bekijken.
Waarom kraaien hanen?
Hier volgen enkele redenen waarom hanen kraaien:
Greeting The Sun
Tijdens het onderzoek van Yoshimura en Shimmura werd een selecte kudde hanen blootgesteld aan een gecontroleerde omgeving waarin er twaalf uur licht was, afgewisseld met twaalf uur donker. Deze blootstelling werd in de loop van twee weken herhaald.
Wat uit de informatie bleek was dat de hanen inderdaad anticipeerden op het naderende daglicht. In het algemeen begonnen ze ongeveer twee uur voor zonsopgang te kraaien, voordat het licht elke dag aanging.
De wetenschappers veronderstelden dat hanen een interne circadiane ritmeklok van ongeveer 23,8 uur hebben. Deze interne klok zet de hanen aan tot kraaien op een vooraf ingestelde, afgesproken tijd. Zij veronderstelden ook dat dit de trigger is die de hanen stimuleert om kort voor zonsopgang te beginnen met kraaien.
De gegevens toonden ook aan dat de leidende, dominante haan begon te kraaien, en dat zijn mindere ondergeschikten dan volgden en mee begonnen te kraaien. Je kunt je voorstellen hoe luidruchtig dit kan worden als je meer dan één haan in je koppel hebt.
Het vestigen van territorium
Veel koppelbezitters zijn zich er niet van bewust dat de voorouders van onze huidige kippen afkomstig zijn uit landen in het Verre Oosten, zoals Thailand, India, Myanmar en China. Meestal leven deze vogels in dichtbegroeide gebieden, zoals oerwouden. Dit zou hen een grote dekking geven en hen moeilijk zichtbaar maken, zelfs voor andere vogels zoals zijzelf.
Aangenomen wordt dat het kraaien van een haan in deze situatie een aankondiging was, een soort waarschuwing, aan zijn naburige vogelbroeders. Hij maakte alle andere hanen in de buurt duidelijk dat hij niet alleen zijn intrek had genomen in het gebied, maar ook dat hij het territorium voor zichzelf en zijn hennen had opgeëist.
De hanen zouden het kraaien ook hebben gebruikt als een middel om naar elkaar heen en weer te roepen, zodat de andere hanen en hun kuddes wisten waar ze waren.
Ook vandaag de dag hoor je nog verschillende hanen heen en weer kraaien. Kippen blijken een uitstekend gehoor te hebben, dus het gekraai van en naar een andere haan helpt hen in te schatten hoe ver hun kudde uit elkaar ligt, en of ze al dan niet dichter bij elkaar komen.
Weten waar een andere kudde, en dus de haan, zich bevindt, kan helpen bij het verminderen van mogelijke gevechten met rivalen. Hoewel een haan zal vechten, is het niet iets wat ze echt graag doen. Er is een te groot risico dat de haan verslagen, verwond of zelfs gedood wordt.
Dominantie
Als het op een koppel aankomt, gaat het om de meest dominante vogel, en dat is de haan. Wanneer kippen samenleven in een groep, een zogeheten koppel, zal de haan met de hoogste rang en de meeste dominantie altijd het eerst kraaien. Hij wordt dan gevolgd door de hanen onder hem, lager in de “pikorde.”
Ondanks dat de mindere hanen hun interne klok hebben ingesteld om te beginnen met kraaien, wachten zij tot de hoofdhaan het startsein geeft. We hebben allemaal wel eens gehoord van de term “pikorde”, en als het om een koppel gaat, volgen de leden die tot in de puntjes.
Het meest dominante lid van een koppel pikt naar de andere leden, en die nemen de straf op de koop toe. Hoewel de natuur het in alle hanen heeft ingebouwd om zich te schikken naar hun innerlijke circadiane ritme, heeft onderzoek aangetoond dat ze zullen wachten en de dominante haan laten bepalen wanneer het koor begint. Ik bedoel, serieus, wie wist dat kippen zo beleefd tegen elkaar waren?
Kraaien ’s nachts
Okee, laten we het nu eens hebben over de olifant in de kamer-ja, hanen kraaien ’s nachts en doen dat ook. Waarom vraag je je af, doen ze dat? Nou, het korte antwoord is dat niemand het echt zeker weet.
Veel kippen-“deskundigen” geloven dat het kraaien ’s nachts een veiligheidsmaatregel kan zijn. De haan denkt misschien dat hij iets hoort buiten of rond het hok, en kraait dan op zijn beurt om de rest van de kudde te waarschuwen dat er mogelijk gevaar in de buurt is.
Daarnaast is er nog een andere theorie over het kraaien ’s nachts. Sommigen menen dat het kraaien wordt uitgelokt door een koplamp van een auto, of een ander soortgelijk licht, dat hen uit hun sluimering heeft gehaald. Als dit gebeurt, kraait de haan om de anderen in het hok te waarschuwen.
Dan nog een derde theorie is dat ze een auto of een machine of iets dergelijks hebben gehoord, en dat het kraaien de haan is die een strenge waarschuwing geeft aan de potentiële rivaal of gevaar dat hij aanwezig is en dat hij weg moet blijven van zijn territorium en zijn dames.
Impressing The Ladies
Nou, ik weet dat dit geloof, als het over mijn Screech gaat, een gezonde veronderstelling is. Sommige hanen, in een poging op te scheppen over hun vermogen om hun hennen te bevredigen, kraaien nadat ze gedekt hebben. Ik bedoel, echt? Niemand houdt van een opschepper! Maar in de kippenwereld lijken hanen geneigd te zijn tot een opschepperig soort paren. Screech gooit zijn borst vooruit, slaat met zijn vleugels en laat een grote, luidruchtige kraai horen, bijna alsof hij zegt: “Ik ben de grootste in de kippenren!”
Sommigen zijn zelfs zo ver gegaan om de theorie aan te dragen dat het ochtendgekraai, vlak voor het aanbreken van de dag, niet alleen wordt veroorzaakt door het circadiane ritme van de haan, maar ook kan worden veroorzaakt door een plotselinge toename van testosteron in het systeem van de vogel.
Als je bijhoudt wanneer je de haan het vaakst hoort kraaien, kom je erachter dat dit het vaakst ’s morgens en vroeg in de avond gebeurt. Deze tijdstippen vallen samen met de tijdstippen waarop de haan verondersteld wordt het meest seksueel potent te zijn.
Er zijn hanen die, als een van hun hennen haar ei heeft gelegd, gaan kraaien. Het is bijna alsof hij tegen alle mogelijke concurrenten zegt dat hij de man is en dat niet alleen zijn hennen goed verzorgd en vruchtbaar zijn, maar hijzelf ook.
Competitie op het kippenhok
Een van de populairdere gedachten over waarom hanen zo vaak kraaien, is gebaseerd op de concurrentie die in hun ogen op het kippenhok bestaat. Nu, deze gedachte kan enige verdienste hebben. Laat me het uitleggen. Ik heb een neef die vier hanen en twintig hennen heeft. Hij heeft één haan die hij bij de dames houdt, en de andere drie hanen delen hun eigen kippenversie van een vrijgezellenhok.
Ziet men dat de drie hanen op zichzelf zijn gehuisvest, dan erkennen ze van nature de ene haan met de hennen niet als de topper, als het ware. Wanneer echter de haan met de hennen begint te kraaien, voelen de andere drie zich geroepen om ook hun steentje bij te dragen.
Als alles hallabalu en gedaan is, en het kraaien is gestopt, zal de leidende haan altijd de laatste kraai hebben. Diezelfde haan zorgt er volgens mijn neef altijd voor dat hij minstens een paar keer per dag rond de omtrek van het hok van de vrijgezelle hanen loopt. Hij zegt dat de haan zelfs probeert de andere hanen tot vechten uit te dagen, terwijl hij heel goed weet dat hij veilig is – over dapperheid gesproken!
Nu kan het feitelijk zo zijn dat al dit gedraai en gekraai niet de aard van andere hanen is, en misschien specifiek is voor zijn haan, of misschien zelfs voor het ras van de haan.
De etiquette van het kraaien
Zoals bij de meeste dingen in het leven, is er ook bij een kudde kippen een bepaalde etiquette die gevolgd moet worden. En nooit meer dan wanneer je meerdere hanen binnen gehoorsafstand van elkaar hebt.
Hoenderetiquette lijkt voor te schrijven dat er een vaste volgorde is waarin elke haan, in de kippenren, kraait. Zoals te verwachten, zal de hoofdhaan, de grote kaas, als eerste beginnen met kraaien. Na hem gaat het bergafwaarts volgens de vastgestelde pikorde. Deze volgorde bepaalt welke haan als volgende zal kraaien, en dan de haan daarna, enzovoort, totdat ze allemaal hun aanwezigheid hebben laten horen.
Elke haan kent zijn plaats in het koor, en als er toevallig eentje probeert een ander te overtroeven, zal de hoofdhaan er voor zorgen dat de uitdagende vogel op zijn plaats wordt gezet. De enige keer dat er met ongehoorzaamheid wordt afgerekend, is als de hoofdhaan oud, zwak of ziek is. Dan stapt een van de jongere hanen naar voren, daagt hem uit, en vecht met de hoofdhaan om zijn plaats aan de top van de hiërarchie.
Hanen in het wild, zo blijkt, leven meestal in harmonie. Dat wil zeggen, zolang alle leden van de kudde de vastgestelde pikorde respecteren en in acht nemen. Deze groepen zelfbenoemde vrijgezellen zullen zich na verloop van tijd opsplitsen in hun eigen kudden, met hun eigen hennen.
Die individuen die kudden met meer dan één haan houden, zijn in staat de kraai van de ene haan van de andere te onderscheiden. Er is een subtiel verschil in de kraai van elke vogel, zozeer zelfs dat de eigenaars in staat zijn de kraai te plaatsen bij de vogel die hem laat horen.
De luidheid van de kraai
Veel mensen denken dat de kraai van een haan luid is – heel luid. Maar de kraai is helemaal niet zo luid. In feite komt het kraaien van een haan, gemeten in decibels, overeen met dat van een blaffende hond: ongeveer 90 decibels.
Elke haan, van welk ras dan ook, kraait, er bestaat gewoon geen haan die niet kraait. Het lijkt er daarom op dat ze een slechte naam krijgen omdat ze luidruchtig zijn, en eerlijk gezegd is dat niet zo.
Voor velen is de bron van hun irritatie over een kraaiende haan expliciet. De haan kraait ’s morgens, en als de persoon in kwestie geen ochtendmens is, dan wordt het gekraai niet met vreugde begroet, maar met ergernis.
De duur van het gekraai
In werkelijkheid kan het gekraai van een haan, of zijn “cock-a-doodle-do,” zo lang duren als hij het wil herhalen. Vaak echter, als hij eenmaal zijn aanwezigheid heeft aangekondigd en iedereen binnen kraaiafstand van zijn territorium eraan herinnerd heeft, zal hij meestal tot rust komen.
Daarom is het voordelig om een enkele, solitaire haan te hebben, want omdat hij niet het gevoel heeft dat hij concurrentie heeft in de kippenren, is hij niet zo geneigd om te veel te kraaien.
Als je dan toch een Kosovo Long Crower Rooster zou hebben, zou je een haan hebben die 15 seconden of langer kraait. Of wat te denken van de Drenica, die maar liefst 30 seconden kraait.
bestaan er stille hanen?
In één simpel woord: NEE!
Hoewel sommige hanen veel minder kraaien dan andere, kraaien alle hanen op een bepaald moment en doen dat ook. Als je ooit meer dan één haan bezit, zul je dit snel leren.
Zelfs de kleinere rassen, zoals de Bantams, kraaien. Hoewel hun kraai meer verwant is aan een hoge doordringende schel die volgens sommigen langs hun zenuwen loopt. Hun kraaien is op geen enkele manier te vergelijken met het diepere kraaien van een haan van standaard grootte.
Het stil houden van uw haan
In alle eerlijkheid, er is geen fool-proof manier om een haan helemaal stil te houden-sorry om te zeggen. Dat wil echter niet zeggen dat er geen opties zijn die kunnen helpen het lawaai een beetje te verminderen.
U kunt een anti-kraai halsband proberen, die is ontworpen om in te grijpen wanneer de haan lucht uit zijn longen probeert te persen. Deze zijn voordelig omdat ze helpen het kraaien wat te verminderen, zonder problemen te veroorzaken met eten, drinken of ademen – het helpt alleen het volume van het kraaien te verminderen.
The Take-Away
Hoewel er vele redenen zijn waarom een haan zal kraaien, en er verschillende manieren zijn om dit kraaien te verminderen, zullen ze uiteindelijk toch blijven kraaien – dat is wat hanen van nature genetisch zijn vastgelegd om te doen. Zo communiceren ze met hun kudde, met u, en met hun directe omgeving.
Ja, hanen zijn luidruchtig, maar u kent het oude gezegde wel, een goede haan is moeilijk te vinden. Als uw haan een van de goede is, maar ook een van de luidruchtige, is het in uw belang, en dat van uw haan, om een manier te vinden om zijn vocalisaties af te zwakken. Het zou niet alleen jammer zijn, maar in veel gevallen hartverscheurend om een goede haan te moeten herplaatsen omdat hij de buren irriteert.
Nou, dit is iets wat ik er even uit wilde gooien om te giechelen. Er zijn gevallen geweest waarin niet alleen de haan kraaide, maar ook een van zijn hennen. Experts weten niet zeker waarom sommige hennen kunnen kraaien, maar het is wat het is. Dat is gewoon een leuk weetje waar je over na kunt denken.