Sinds Galileo’s telescoop in 1610 de ringen van Saturnus voor het eerst in beeld kreeg, roepen ze een gevoel van mysterie op. Al vier eeuwen lang buigen astronomen zich over de ringen, maar geen van hun pogingen om het bestaan ervan te verklaren is ooit helemaal juist gebleken.
De beste poging die tot nu toe is ondernomen, is vorige maand gedaan: Robin Canup van het Southwest Research Institute in Boulder, Colorado publiceerde een nieuwe theorie over de vorming van Saturnus’ ringen in het tijdschrift Nature. Canup’s theorie komt niet alleen beter overeen met de waarnemingen dan alle andere, hij is ook nog eens geweldig.
Canup stelde voor dat de ringen de ijzige overblijfselen zijn van een verdwenen maan. Toen Saturnus en zijn satellieten 4,5 miljard jaar geleden samen met de rest van het zonnestelsel werden gevormd, kwam een van Saturnus’ grote manen te dicht bij de planeet te staan om een stabiele baan te kunnen handhaven.
De maan begon naar binnen te spiraliseren, en terwijl hij dat deed, scheurde de zwaartekracht van Saturnus zijn ijzige buitenste lagen weg en slingerde ze in een baan om de planeet, waardoor de ringen ontstonden die we vandaag de dag zien. Na 10.000 jaar van deze denudatie stortte de overgebleven rotsige kern van de maan uiteindelijk neer op Saturnus en brokkelde af.
Canup construeerde een computermodel dat deze reeks gebeurtenissen simuleert. Het model houdt rekening met het feit dat 90-95 procent van de ringen van Saturnus uit ijs bestaat. Canup denkt dat de restrots en het stof afkomstig zijn van de meteorieten die de ringen miljarden jaren hebben doorkruist.
Volgens Larry Esposito, een vooraanstaand planetair astronoom die werkt aan NASA’s Cassini missie naar Saturnus, gingen eerdere modellen ervan uit dat de ringen van Saturnus zijn ontstaan uit een kleine maan of een passerende komeet die door de zwaartekracht van de planeet aan stukken is gescheurd. Dat idee kon echter niet verklaren waarom de ringen zo ijzig zijn, omdat manen en kometen veel gesteente bevatten. Canup’s “geschaafd ijs” theorie doet de truc. “Ze heeft een heel slimme manier bedacht om de samenstelling van de ringen te verklaren,” vertelde Esposito aan Life’s Little Mysteries.
De nieuwe theorie kan echter niet alles verklaren wat rond Saturnus zweeft, zoals de kleine manen die in de buitenwijken van de ringen te vinden zijn. “Haar theorie stelt dat al het ringmateriaal ook uit ijs van die kleine manen zou moeten bestaan,” zegt Esposito. “Maar dat zijn ze niet. Ze zijn rotsachtig.”
Een andere ringastronoom, Matthew Tiscareno van de Cornell University, vertelde Life’s Little Mysteries: “Hoewel het niet het laatste woord is, denk ik dat Canup’s basisidee een zeer productieve denkpiste heeft geopend.”
Maar voorlopig, terwijl die rotsachtige manen onverklaarbaar blijven, gaat het mysterie van Saturnus’ ringen door.
- Hoe werd het zonnestelsel gevormd?
- Wat is een Exoplaneet?
- Zijn we echt allemaal van sterren gemaakt?
Heeft u een vraag? Stuur ons een e-mail en wij zoeken een expert die hem kan beantwoorden.
Volg Natalie Wolchover op Twitter @nattyover
Recent nieuws