Op 18 september 1949 beraadslaagde de grondwetgevende vergadering over verschillende namen voor de nog te vormen Indiase natie – ‘Bharat’, ‘Hindustan’, ‘Hind’, ‘Bharatbhumi’, ‘Bharatvarsh’. Uiteindelijk werd artikel 1, lid 1, van de Indiase grondwet de officiële en enige bepaling over de naamgeving van de natie: “India, dat is Bharat, zal een Unie van Staten zijn”. De grondwet stelt dus ‘India’ gelijk aan ‘Bharat’, in betekenis, waarbij de taal het enige technische verschil is. Maar hoe zit het met hun connotaties, de gevoelens die ze oproepen bij de Indiase burgers? En hoe zit het met ‘Hindustan’, bestaat dat nog wel?
Bharat
‘Bharat’ komt uit het Sanskriet en is de oudste term van de drie, met verwijzingen in de Hindoe Purana’s en de Mahabharata naar ‘Bharatvarsa’ en met een verwijzing naar een Bharata-stam in de Rigveda. De Purana’s beschrijven “Bharat” als een geografische entiteit tussen de Himalaya in het noorden en de zeeën in het zuiden, politiek verdeeld in verschillende kleinere gebieden, maar waarnaar toch gezamenlijk wordt verwezen. De ‘Bharatvarsa’ van de Purana’s bevatte dus dezelfde pluraliteit in kaste, godsdienst, cultuur, taal en levensstijl, als het ‘Bharat’ van vandaag. Deze eenheid in verscheidenheid brengt mij de mooiste interpretatie van Bharat voor de geest die ik ben tegengekomen. Het is afgeleid van de naam van de dansvorm ‘Bharatnathyam’ – ‘Bha’ van Bhavam of expressie, ‘Ra’ van Ragam of melodie, en ‘Ta’ van Thalam of ritme. Deze interpretatie geeft een prachtig beeld van harmonieuze diversiteit, en biedt een glimp van wat ‘Bharatvarsa’ in de oudheid voor de mensen zou kunnen hebben betekend.
Tegelijkertijd geeft de oorsprong van ‘Bharat’ uit de Hindoe teksten en het Sanskriet, het ook een religieuze betekenis voor Hindoes. Bharat’ is een natie waar de Hindoes zich in zekere zin mee vereenzelvigd voelen en bij horen. Dit kan worden afgeleid uit het belang van slogans als “Bharat Mata Ki Jai” voor de Hindoes die deelnamen aan de vrijheidsstrijd. In de grondwetgevende vergadering werd gedebatteerd over de vraag of Bharat moest voorafgaan aan India, in de vorm – “Bharat, or in the English language, India…” De laatste jaren zijn er rechtszaken aangespannen om ervoor te zorgen dat ‘Bharat’ de enige officiële naam van ‘India’ wordt, waarbij de laatste naam wordt gezien als een koloniale afdankertje. Wanneer Patanjali van Baba Ramdev zichzelf vandaag de dag op de markt brengt als ‘Made in Bharat’ en niet als ‘Made in India’, wordt duidelijk dat de grondwet technisch gezien ‘Bharat’ en ‘India’ weliswaar aan elkaar gelijkstelt, maar dat de twee verschillende connotaties blijven hebben voor veel ‘Bharatvasi’s’, die misschien niet zozeer een relatie hebben met ‘India’ als wel met ‘Bharat’.
Hindustan
Het Perzische ‘Hindustan’, en het Latijnse ‘India’, zijn beide afgeleid van de oud-Perzische term ‘Hindoe’. Hindoe is Perzisch voor Sindhu, de naam voor de Indus-rivier in het oude Sanskriet. Hindoestan” is dus “het land voorbij de Indus”. Hindustan werd een algemeen gebruikte term om te verwijzen naar het Mughal-rijk, dat voornamelijk Noord-India omvatte, vóór de Britse overheersing. Na verloop van tijd en door de kolonisatie werd de geografische reikwijdte van de term echter uitgebreid tot het hele grondgebied van het door de Britten geregeerde India. Iqbals Urdu-lied ‘Tarana-e-Hind’, in de volksmond bekend als ‘Sare Jahan Se Achcha’ is een ode aan Hindustan, het ongesplitste subcontinent van 1904.
Diept men zich in de geschiedenis van ‘Hindustan’, dan komt men tot een amusant, maar opmerkelijk besef – de huidige religieuze identiteit van de Hindoes ontleent haar naam aan de Perzen. Dezelfde Perzen die door Hindoe nationalisten worden gezien als vernietigers van de Hindoe cultuur. Na de 19e-eeuwse groei van het Hindoe-nationalisme onder leiding van VD Savarkar begon men zich ‘Hindustan’ toe te eigenen als het Sanskriet ‘Hindusthan’ – ‘Hindoe’ samen met ‘Sthan’ of plaats – en vormde zo ‘het land van de Hindoes’ in plaats van een geografische verwijzing met betrekking tot de Indus. Dit leidde tot de slogan ‘Hindi, Hindu, Hindustan’ die opriep tot één taal, één religieuze denominatie en één grondgebied, een connotatie die totaal verschilde van het oorspronkelijke inclusieve ‘Hindustan’, of zelfs ‘Bharat’. Toen de Vishva Hindu Parishad in 2003 eiste dat India’s naam zou worden veranderd in ‘Hindustan’, spraken zij over ‘Hindusthan’ in plaats van over ‘Hindustan’.
Ondanks het feit dat ‘Hindustan’ in de debatten over de grondwetgevende vergadering onbedoeld meer werd genoemd dan ‘Bharat’, werd het onbewust verworpen toen het ging om de officiële naamgeving van het land. De toe-eigening van de term door hindoenationalisten zou een factor kunnen zijn die heeft geleid tot de huidige perceptie dat de term oneerlijk is tegenover minderheden. Mijn tante zei bijvoorbeeld dat zij ‘Bharat’ seculierder vond dan ‘Hindustan’. Aan de andere kant is het feit dat Pakistan naar India verwijst als ‘Hindustan’ een andere connotatie waardoor mensen de term mijden. Desondanks wordt ‘Hindustan’ nog steeds veel gebruikt in de vorm van Subhash Chandra Bose’s slogan ‘Jai Hind’ en het zingen van ‘Tarana-e-Hind’.
De Hindustan Times is nog steeds een toonaangevend nationaal dagblad, en Hindustan Unilever, een FMCG-gigant. Voor mijn grootmoeder is ‘Hindustan’ nog steeds de term waarmee zij zich in haar hart het meest kan identificeren. Zij verliet haar huis in Lahore en vluchtte naar India toen zij 12 jaar oud was, op 14 augustus 1947. Tijdens de delingsperiode en de nasleep daarvan was Pakistan-Hindoestan een contrast dat elke dag markeerde. Zo groeide zij op als een ‘Hindoestaanse’, en dit vormde een van de meest cruciale delen van haar identiteit. Voor haar verwijst ‘Hindustan’ naar het onafhankelijke India van na de partitie, een sterker synoniem voor ‘India’ dan zelfs het oude ‘Bharat’.
India
‘India’ deelt zijn etymologie met ‘Hindustan’, via het Perzische ‘Hind’, dat dit land verbindt met de rivier de Indus. Het werd na de 17e eeuw algemeen gebruikt in de Engelse taal, en werd uiteindelijk de Engelse verwijzing naar dit gebied. Voor mij, die ben opgegroeid in een Engelssprekend gezin, is ‘India’ de manier waarop ik me tot mijn land ben gaan verhouden. In het nieuws, in de klas, in gesprekken, op de televisie of in boeken – het is de term die ik het vaakst ben tegengekomen. Eerlijk gezegd kan ik dit land bijna niet doorgronden zonder aan ‘India’ te denken.
Bij sommigen blijft ‘India’ echter een koloniaal overblijfsel dat moet worden afgedankt, net zoals Sri Lanka ‘Ceylon’ heeft opgegeven. Voor anderen verwijst ‘India’ alleen naar de moderne, meer stedelijke delen van India, terwijl ‘Bharat’ het ‘echte India’ is. De ongelijke groei en verstedelijking die het land heeft doorgemaakt, verergert deze kloof. Toch is ‘India’ voor velen, vooral diegenen die tot de jongere generaties behoren, gewoon hetzelfde als ‘Bharat’ of ‘Hindustan’. Het omvat alles wat India is. Deze verscheidenheid in connotaties die aan dezelfde term worden ontleend, maakt duidelijk dat er goed is nagedacht over de keuze om dit land meer dan één officiële naam te geven. Het erkent het bestaan van diversiteit, de harmonieuze diversiteit van ‘Bha-Ra-Tha’.
Na dieper te hebben gegraven in de geschiedenis en de etymologie van deze verschillende termen, blijft ‘India’ mij het meest aanspreken. Dit is deels te wijten aan mijn opvoeding in een bepaalde generatie, maar ook deels aan wat ik onder ‘India’ versta. Hoewel zowel ‘Bharat’ als ‘Hindustan’ in verschillende talen – Sanskriet en Perzisch – als synoniemen voor ‘India’ kunnen worden beschouwd, hebben zij een geschiedenis en culturele banden die hun connotaties compliceren. Dit wil niet zeggen dat ‘India’ geen meervoudige connotatie heeft. We hebben er hierboven een paar besproken. Maar op het moment van de onafhankelijkheid moest er een nieuwe natie worden gesticht, door het ‘Volk van India’, waarin alle diversiteit van deze natie was opgenomen. Ik beschouw dit als een moment van schepping, de vaststelling van een nieuwe grondwet, met een nieuwe definitie van wat deze natie is. Dus hoewel ‘Bharat’ en ‘Hindustan’ hun verdiende loon hebben, denk ik dat ‘India’ nodig was, als een naam die kon staan voor alles wat op dat moment – het moment van de onafhankelijkheid – werd gecreëerd. Dat er vandaag mensen zijn die zich niet met deze term kunnen identificeren, is een bestuurlijk falen. De bedoeling achter ‘India’ vind ik echter boeiend.
De pluraliteit en toch eenheid van India wordt het best beschreven door Nehru in zijn “Ontdekking van India”, als hij zegt: “… hoe elk deel van het andere verschilde en toch India was.” Ik zie dit als een perfecte analogie voor dit onderzoek naar de betekenissen en connotaties van ‘Bharat’, ‘Hindustan’ en ‘India’. Elk van deze termen verschilt van de andere in haar etymologie, geschiedenis en essentie. Ze roepen bij verschillende mensen verschillende gevoelens op. Maar uiteindelijk zijn ze allemaal India. Ze zijn India, in de glorie van al hun verschillen, en zijn India in de glorie van alles wat ze gemeen hebben.
Select Inputs from Friends & Family
“Dus, alle drie hebben zeer verschillende connotaties wat mij betreft. Bharat zou waarschijnlijk de oude, cultureel rijke en levendige beschaving betekenen die ons de basisidentiteit en het karakter als natie geeft. Zonder te vergeten dat Bharat meer een bonte verzameling koninkrijken was. Zeer weinig heersers hadden de visie om een poging tot eenwording te wagen. India, aan de andere kant, zou uitstralen naar een moderner bestaan. Een land dat niet alleen bruist, maar ook een opkomende wereldmacht is op het gebied van technologie en wetenschap. Hindustan is waarschijnlijk ontstaan ergens rond de tijd dat het begrip Pakistan werd gecreëerd. Terwijl wij in India vaak deze naam gebruiken, ben ik enigszins verbaasd te constateren dat in Pakistan vandaag de dag vaak naar de andere twee namen wordt verwezen. Maar in zekere zin weerspiegelt Hindustan een niet-seculiere toon. Dat is, in grote lijnen, mijn opvatting over de drie namen. De identiteit blijft niettemin sterk dezelfde. Een land vol tegenstellingen, chaos, liefde, haat, weelde, armoede. En toch verrassen de levendigheid en het optimisme iedereen.”
- Sanjay Dixit, vriend van de familie
“India is de Engelse vertaling van Hindustan. Na de onafhankelijkheid werd Hind in het Hindi aangeduid als Bharat. In het Urdu werd India Hindustan genoemd. Nu we meestal in het Engels praten, heb ik het meest met India.”
- Ashok Aggarwal, nana (grootvader van moeders kant)
“Ik denk dat ik meer met Hindustan en India te maken heb. Bharat komt niet in me op. Misschien komt Hindoestan meer in me op omdat ik ben opgegroeid met de gedachte dat we Hindoestanen zijn. India is door de Britten gegeven, maar omdat we dit woord vaker hebben gehoord, gebruikt en gelezen, komt het bij me op. Voor mij betekent Hindoestan niet een plaats voor Hindoes, het is een naam van een land. Hopelijk heb ik mijn punt gemaakt. “
- Sukirta Chopra, dadi (grootmoeder van vaderskant)
“Bharat lijkt me seculierder!”
- Pinky Aggarwal, mami (vrouw van oom van moederskant)
Dit artikel is een reproductie van het essay dat de auteur heeft ingezonden voor de cursus ‘Mother India: Romance and Reality’ bij het Young India Fellowship 2017