Vruchtbare Halve Maan, het gebied waar de eerste agrarische gemeenschappen van het Midden-Oosten en het Middellandse-Zeebekken zouden zijn ontstaan in het vroege 9e millennium v.Chr. De term werd populair gemaakt door de Amerikaanse oriëntalist James Henry Breasted.
Encyclopædia Britannica, Inc.
De Vruchtbare Sikkel omvat een ruwweg halvemaanvormig gebied van betrekkelijk vruchtbaar land dat in het verleden waarschijnlijk een gematigder, landbouwproductief klimaat had dan tegenwoordig, vooral in Mesopotamië en de Nijlvallei. Gelegen tussen de Arabische woestijn in het zuiden en de bergen van het Armeense Hoogland in het noorden, strekt het zich uit van Babylonië en het aangrenzende Elam (de zuidwestelijke provincie van Perzië, ook Susiana genoemd) langs de rivieren de Tigris en de Eufraat tot Assyrië. Vanaf het Zagrosgebergte ten oosten van Assyrië loopt het verder westwaarts over Syrië naar de Middellandse Zee en strekt zich zuidwaarts uit tot zuidelijk Palestina. De Nijlvallei van Egypte wordt vaak als een verdere uitbreiding beschouwd, vooral omdat de korte onderbreking in de Sinaï niet groter is dan soortgelijke woestijnonderbrekingen die de continuïteit in Mesopotamië en Syrië verstoren.
In de hele regio is irrigatie noodzakelijk voor de beste landbouwresultaten en vaak zelfs essentieel voor welke vorm van landbouw dan ook. Radiokoolstofdatering heeft aangetoond dat beginnende landbouw en dorpsagglomeraties in de Vruchtbare Halve Maan daar moeten worden gedateerd op ongeveer 8000 v. Chr., zo niet eerder, en dat het gebruik van irrigatie snel volgde. De oude landen van de Vruchtbare Halve Maan, zoals Soemerië, Babylonië, Assyrië, Egypte en Phoenicië, worden beschouwd als enkele van de vroegste complexe samenlevingen ter wereld.