Voordelen en risico’s van het worden van een levende orgaandonor
Chelsey heeft een nier gedoneerd aan haar kamergenote van de universiteit, Ellen. Chelsey is nu een 1+1=LIFE Mentorship mentor en lid van onze Young Professionals Group (TLC).
Levende orgaandonaties worden op de volgende manieren gecategoriseerd:
- Non-Directed Living Organ Donation
- Directed Living Organ donation
Levende orgaandonoren zijn gewoonlijk tussen de 18 en 60 jaar oud. De aanvaardbare leeftijd kan echter per transplantatiecentrum en de gezondheid van de donorkandidaat verschillen.
De aspirant-donor moet op verschillende punten compatibel zijn, waaronder een compatibele bloedgroep, weefseltype en andere markers.
De donorkandidaat wordt zorgvuldig geëvalueerd door middel van laboratoriumtests, lichamelijk onderzoek en psychologische evaluatie om er zeker van te zijn dat de kandidaat gezond genoeg is om te doneren en dat hij of zij een weloverwogen beslissing neemt. De beslissing of de donor al dan niet wordt geaccepteerd, wordt vervolgens genomen door het gezondheidsteam in het transplantatiecentrum.
Let op: Het is illegaal om menselijke organen te verkopen voor transplantatiedoeleinden. De federale wet bepaalt dat niemand betaald mag worden en/of een waardevolle vergoeding mag ontvangen voor het doneren van een orgaan.
Zie Wetten Levende Donor – Federaal en Staat per Staat
Heb je ondersteuning nodig? Maak contact met een mentor.
Zie onze gids voor levende donoren voor meer informatie.
Welke organen kunnen worden gedoneerd?
Steve, Team Transplant-fietser en 1+1=LIFE Mentorschap-mentor.
Types van donatie van levende organen
De meest voorkomende:
- Nier (gehele orgaan)
- Lever (segment)
Getest en succesvol:
- Long (kwab)
Zeldzaam:
- Darm (deel)
- Pancreas (deel)
Positieve Aspecten van Donatie van Levende Organen
Keith (rechts) kreeg het geschenk van het leven toen hij een nier kreeg van zijn stief-zoon Jonny (links).
Keith is nu een mentor in ons 1+1=LIFE Mentorship Program.
Voor de ontvanger:
- Kwaliteit van leven: Transplantaties kunnen de gezondheid en levenskwaliteit van de ontvanger sterk verbeteren, zodat hij of zij weer normale activiteiten kan gaan doen. Ze kunnen meer tijd doorbrengen met familie en vrienden, lichamelijk actiever zijn en zich meer op hun eigen interesses richten.
- Verlengde levensduur: Een niertransplantatie verlengt de levensduur van een patiënt drastisch met ongeveer 10 jaar en verbetert de kwaliteit van leven. Dialyse, hoewel duidelijk een levensreddende behandeling, is een minder-dan-perfecte vervanging voor een echte menselijke nier. Bovendien hebben mensen die een transplantatie ondergaan niet langer wekelijkse dialysebehandelingen nodig of hebben ze niet langer de bijwerkingen van dialyse zoals misselijkheid, braken, lage bloeddruk, spierkrampen en jeukende huid.
- Kortere wachttijd: Door het gebrek aan organen die beschikbaar zijn voor transplantatie, krijgen patiënten op de nationale transplantatielijst vaak te maken met lange wachttijden (soms meerdere jaren) voordat ze een transplantatie van een overleden donor kunnen ontvangen. Patiënten die een geschikte levende donor vinden, hoeven niet op de lijst te wachten.
- Betere resultaten: Transplantatiekandidaten hebben over het algemeen betere resultaten wanneer ze organen van levende donoren ontvangen in vergelijking met organen van overleden donoren. Vaak hebben getransplanteerde organen van levende donoren een langere levensduur dan die van overleden donoren. Genetische overeenkomsten tussen levende donoren en kandidaten kunnen het risico op afstoting verkleinen.
- Nieren en levers functioneren bijna onmiddellijk: Een nier of lever van een levende donor functioneert meestal onmiddellijk in de ontvanger. In zeldzame gevallen werken sommige nieren van overleden donoren niet onmiddellijk, waardoor de patiënt dialyse nodig kan hebben totdat de nier begint te functioneren.
Voor de levende donor:
- Positieve emotionele ervaringen: De gift van een orgaan kan het leven redden van een transplantatiekandidaat. De ervaring van het geven van dit speciale geschenk aan een persoon in nood kan dienen als een positief aspect van donatie.
- Meer tijd met uw dierbare: Donatie van een orgaan kan de tijd die u met uw dierbare doorbrengt vergroten, evenals de kwaliteit van die tijd.
Voor zowel de ontvanger als de levende donor:
- Flexibel tijdsbestek: De operatie kan worden gepland op een tijdstip dat zowel de donor als de ontvanger uitkomt.
- Haalt een kandidaat van de lijst: Een levende donor verwijdert een kandidaat van de nationale wachtlijst voor transplantatie, die momenteel boven de 114.000 mensen staat. Hierdoor krijgen de mensen op de wachtlijst die geen levende donor kunnen vinden een betere kans om het geschenk van het leven van een overleden donor te ontvangen.
- Onmiddellijke impact: Het effect van een transplantatie is zo opvallend dat ontvangers er vaak merkbaar gezonder uitzien zodra ze uit de operatie komen.
Hoe beïnvloedt donatie bij leven de donor?
Levende donatie verandert niets aan de levensverwachting en na het herstel van de operatie leiden de meeste donoren een gelukkig, gezond en actief leven.
Bij nierdonoren is de gebruikelijke hersteltijd na de operatie kort en kunnen donoren over het algemeen binnen twee tot zes weken hun normale leven thuis en op het werk hervatten. Leverdonoren hebben over het algemeen minimaal twee maanden nodig om hun normale leven thuis en op het werk te hervatten.
Hoewel transplantatie zeer succesvol is, kunnen er complicaties optreden voor donor en ontvanger. Bekijk de veel voorkomende mythes en zorgen over donatie bij leven. Praat met uw arts over wat u kunt verwachten.
Effecten op het lichaam
Bij levende nierdonoren zal de overgebleven nier iets groter worden om het werk te doen dat twee gezonde nieren samen doen. De lever kan regenereren en weer volledig functioneren. Longen en alvleesklier regenereren niet, maar donoren ondervinden meestal geen problemen met een verminderde functie.
Risico’s voor de donor
Zoals bij elke andere operatie zijn er zowel korte- als langetermijnrisico’s verbonden aan donatie bij leven. Chirurgische complicaties kunnen pijn, infectie, bloedverlies, bloedstolsels, allergische reacties op anesthesie, longontsteking, letsel aan omliggend weefsel of andere organen, en zelfs overlijden zijn. Omdat transplantatieoperaties steeds gebruikelijker worden en de chirurgische technieken voortschrijden, nemen de risico’s van donatie bij leven steeds verder af.
Er zijn geen nationale systematische langetermijngegevens verzameld over de risico’s van orgaandonatie bij leven. Er zijn echter studies waarin dergelijke informatie momenteel wordt verzameld. Op basis van de beperkte informatie die momenteel beschikbaar is, worden de algemene risico’s gering geacht. De risico’s kunnen verschillen naargelang de donor en het soort orgaan
Bij nierdonoren is er slechts een toename van 1% van het eigen risico op nierfalen gedurende het leven van de donor. Om dit in perspectief te plaatsen: de algemene bevolking heeft een risico van 3% op nierfalen. In het algemeen is er slechts een risico van drie op de 10.000 om tijdens de operatie te overlijden en in het algemeen vermindert donatie de levensverwachting niet en weerhoudt het donoren er niet van een normaal, gezond leven te leiden. Enkele mogelijke langetermijnrisico’s van het doneren van een nier zijn hoge bloeddruk (hypertensie); grote hoeveelheid eiwit in de urine; hernia; orgaanbeschadiging of -falen waardoor dialyse of transplantatie nodig is.
Entransplantatie van een lever brengt voor zowel de donor als de ontvanger grotere risico’s met zich mee dan niertransplantatie. Enkele mogelijke langetermijnrisico’s van het doneren van een leverkwab zijn wondinfecties; hernia; abdominale bloedingen; gallekkage; vernauwing van de galbuis; darmproblemen waaronder verstoppingen en scheuren; orgaanfunctiestoornis of -falen waardoor transplantatie nodig is.
Beperkte langetermijngegevens over levende donoren
Het Organ Procurement and Transplantation Network (OPTN) heeft beperkte langetermijngegevens beschikbaar over hoe levende donoren het in de loop der tijd doen. Uit OPTN-gegevens over de periode 1998-2007 blijkt dat van de 3.086 levende leverdonoren er ten minste vier* op de lijst voor een levertransplantatie zijn gekomen als gevolg van complicaties die verband hielden met de donatie-operatie. Van de 59.075 personen die van 1998 tot 2007 levende nierdonor waren, zijn ten minste 11* op de lijst voor een niertransplantatie geplaatst. De medische problemen die ervoor zorgden dat deze nierdonoren op de transplantatielijst kwamen, kunnen echter wel of niet verband houden met de donatie.
*Dit totaal omvat alleen gegevens over transplantatiekandidaten waarvan bij de OPTN/UNOS bekend is dat zij eerder donor zijn geweest.
Andere overwegingen:
zwangerschap
Uit onderzoek is gebleken dat het doneren van een nier of een deel van de lever geen invloed heeft op het vermogen van een vrouw om kinderen te krijgen. Het is echter wel belangrijk dat u uw arts vertelt dat u van plan bent kinderen te krijgen. Elk geval is anders en uw arts kan gezien uw medische voorgeschiedenis aanvullende aanbevelingen hebben. Volgens een recente studie uit Toronto lopen vrouwen die een nier hebben gedoneerd een hoger risico op zwangerschapshypertensie of pre-eclampsie tijdens de zwangerschappen na de donatie. De studie suggereert dat de risicotoename niet enorm is (ongeveer 6%), en dat de meeste vrouwen die een nier hebben gedoneerd veilig een zwangerschap kunnen voldragen. Meer informatie over het onderzoek vindt u hier.
Politie, brandweer en leger
Sommige politie- en brandweerkorpsen of afdelingen van het leger accepteren geen mensen met slechts één nier. Overleg met uw meerdere als u overweegt levende donor te worden.