Er staat veel op het spel om Wonder Woman te verfilmen, deels omdat er zo weinig Hollywood-films met een vrouwelijke hoofdrol zijn (om nog maar te zwijgen van vrouwelijke regisseurs) en deels omdat Wonder Woman het meest herkenbare feministische icoon ter wereld is. Vrouwen en hun dochters verlieten de film Wonder Woman uit 2017 duizelend van dankbaarheid; vooral voor kleine meisjes betekent het veel om een vrouwelijk personage te zien terugvechten, kwetsbaren te zien redden en schurken te zien verslaan. Het zou meer betekenen als ze niet alleen was, en deel uitmaakte van een groter gevecht – een gevecht voor gerechtigheid.
Patty Jenkins lijkt geïnteresseerd te zijn in geschiedenis. Haar eerste Wonder Woman film speelde zich af in de Eerste Wereldoorlog. En deze nieuwe film speelt zich af in het Orwelliaanse jaar 1984. Maar ze is blijkbaar helemaal niet geïnteresseerd in de geschiedenis van vrouwen: het heeft geen plaats in een van haar twee “Wonder Woman” films, ook al spelen ze zich beide af tijdens belangrijke buigpunten in die geschiedenis, en ook al is de geschiedenis van Wonder Woman, de strip en het personage, onlosmakelijk verbonden met de lange, ellendige, en onvoltooide strijd voor politieke gelijkheid van vrouwen.
Paradise Island, een eiland van vrouwen, is geïnspireerd op de utopische roman van de feministe Charlotte Perkins Gilman, “Herland” (1915). De vrouwen daar zijn Amazones omdat in de jaren negentien-tachtig verslaggevers deze naam routinematig gebruikten om suffragisten aan te duiden. Dat deden de suffragisten zelf ook, zowel in Groot-Brittannië als in de Verenigde Staten, waaronder Elizabeth Holloway, die als student aan Mount Holyoke College, een broeinest van suffrage, toevallig ook een fervent lezeres was van de Griekse dichteres Sappho, afkomstig van het eiland Lesbos. Wonder Woman vecht tegen mannen met vaardigheden geleerd van suffragisten. In 1903 stichtte Emmeline Pankhurst de Women’s Social and Political Union, die militante weerstand bood tegen de officiële onderdrukking van politieke actie, en er bij vrouwen op aandrong zich tegen de politie te verdedigen door training in zelfverdediging, vooral jujitsu. In 1909 begonnen Britse feministes, die gearresteerd waren wegens wanordelijk gedrag, met hongerstakingen, die vier jaar later leidden tot wat bekend werd als de Cat and Mouse Act, waarbij vrouwen die bijna dood waren werden vrijgelaten, om vervolgens weer gearresteerd te worden als ze genoeg kracht hadden opgedaan om nog meer dagen in hechtenis te overleven. Net als Holloway werd Marston beïnvloed door zowel Engelse als Amerikaanse suffragisten; tijdens zijn eerste jaar aan Harvard kwam Emmeline Pankhurst spreken. In 1914 begon Margaret Sanger, de tante van Olive Byrne, met de publicatie van een van de eerste feministische tijdschriften in de Verenigde Staten, The Woman Rebel, waarin Sanger de term “geboortebeperking” bedacht. Er zijn aanwijzingen dat Olive Byrne’s moeder, Ethel Byrne, naar Londen ging voor een politieke training bij de W.S.P.U. In 1917, nadat Margaret Sanger en Ethel Byrne de eerste kliniek voor geboortebeperking in de Verenigde Staten hadden geopend – samen richtten zij wat later Planned Parenthood zou worden – werd Byrne veroordeeld voor het aanleren van het gebruik van een pessarium aan een vrouw en ondernam zij de eerste hongerstaking van een vrouw in de V.S.Drie jaar later ratificeerden de Verenigde Staten eindelijk het Negentiende Amendement, waardoor vrouwen stemrecht kregen.
Wonder Woman stamt, ondanks haar kinky rode laarzen, af van vrouwelijke rebellen die op straat protesteerden, tegen de politie vochten en zich verzetten tegen arrestaties – feministen, suffragisten, geboortebeperkingsactivisten. Maar Jenkins, die zelfs niet het kleinste stukje van die geschiedenis integreert in de plots van haar films, heeft die geschiedenis uitgewist. Haar eerste Wonder Woman-film speelde zich af in de jaren negentien, tijdens de Eerste Wereldoorlog, maar ze vertelde het verhaal alsof deze politieke bewegingen nooit hadden bestaan. Haar nieuwe film behandelt de jaren tachtig alsof het een decennium was zonder feminisme of anti-feminisme. In 1984 werd Geraldine Ferraro, als kandidaat-genote van Walter Mondale, de eerste vrouw op een lijsttrekker van een grote partij. Intussen was het Equal Rights Amendment net mislukt, als gevolg van een conservatief verzet en de opkomst van religieus rechts. Het was een tijd die zo vijandig stond tegenover vrouwenrechten dat Margaret Atwood in 1985 “The Handmaid’s Tale” publiceerde. In Wonder Woman 1984 bestaat de historische achtergrond alleen uit Ronald Reagan die in de Oval Office wenst dat de VS meer kernwapens heeft, het Midden-Oosten dat afglijdt naar een oorlog om territorium en Max Lord die als jonge Trump de wereld wil hebben.
Wat willen de vrouwen van Wonder Woman 1984? Wonder Woman wil haar dode vriend, Steve Trevor. Barbara Minerva wil ook een vriend. Ze wil geen bril nodig hebben en hoge hakken, bont, make-up, en sexy jurken dragen. Ze wil dat mannen haar willen, en ze wil de macht om hen te domineren. Het meisjes plot van “Wonder Woman 1984” komt niet uit de jaren tachtig. Het komt uit de jaren veertig, toen de psychotische, gewelddadig jaloerse vrouw een steunpilaar was van de Amerikaanse populaire cultuur, in films als “Rebecca” (1940) en “Leave Her to Heaven” (1945). Marston’s Cheetah was een karikatuur van haar in stripboeken. Hier volgt een fragment uit een van zijn scripts:
Cheetah: Arr-rrg-ggh! Ik benijd Wonder Woman, ik haat haar, ik vermoord haar!
De Cheetah volgde Wonder Woman naar Paradijs Eiland en stal Aphrodite’s gordel.”
(Cheetah staat triomfantelijk, de Magische Gordel dragend. WW staat voor haar en daagt haar uit voor een gevecht.)
Cheetah: Wie deze magische gordel draagt, is onoverwinnelijk! Onderwerp je aan mij of sterf!
WW: Ik zal met je vechten, ook al draag je de gordel!
CAPTION: “De strijd ging maar door.”
“Wonder Woman 1984”-een film die uitkomt in 2020, de honderdste verjaardag van de ratificatie van het Negentiende Amendement-is het verhaal van een slonzig, onderdanig meisje dat ten onder gaat aan haar afgunst op een mooier, populairder meisje. De les die ze beiden moeten leren is af te zien van het willen van wat dan ook. De strijd gaat, denk ik, maar door.
2020 in Review
- De top vijfentwintig New Yorker-verhalen.
- De grappigste New Yorker-cartoons, zoals gekozen door onze Instagram-volgers.
- Helen Rosner over de beste kookboeken.
- Doreen St. Félix selecteert de beste tv-programma’s.
- Richard Brody zet zijn top zesendertig films op een rij.
- Ian Crouch vertelt over de beste moppen van het jaar.
- Sheldon Pearce over de albums die hem door een verloren pestjaar hielpen navigeren.
- Sarah Larson kiest de beste podcasts.
- Schrijvers van de New Yorker over de beste boeken die ze dit jaar lazen.