Wanneer water wordt gemeten dat met waterontharders is behandeld, correleren hoge niveaus van totaal opgeloste vaste stoffen niet met hard water, omdat waterontharders de TDS niet verminderen; ze vervangen eerder magnesium- en calciumionen, die hard water veroorzaken, door een gelijke lading natrium- of kaliumionen, bijvoorbeeld Ca2+ ⇌ 2 Na+, waardoor de totale TDS onveranderd blijft of zelfs toeneemt. Hard water kan leiden tot kalkaanslag in leidingen, kleppen en filters, waardoor de werking afneemt en de onderhoudskosten van het systeem toenemen. Deze effecten kunnen worden waargenomen in aquaria, spa’s, zwembaden en omgekeerde osmose waterbehandelingssystemen. In deze toepassingen wordt de totale hoeveelheid opgeloste vaste stof regelmatig getest en worden de filtratiemembranen gecontroleerd om nadelige effecten te voorkomen.
In het geval van hydrocultuur en aquacultuur wordt TDS vaak gecontroleerd om een waterkwaliteit te creëren die gunstig is voor de productiviteit van de organismen. Voor zoetwateroesters, forellen en andere hoogwaardige zeevruchten worden de hoogste productiviteit en het hoogste economisch rendement bereikt door de TDS- en pH-waarden van het inheemse milieu van elke soort na te bootsen. Voor gebruik in hydrocultuur wordt de totale hoeveelheid opgeloste vaste stof beschouwd als een van de beste indices voor de beschikbaarheid van voedingsstoffen voor de waterplanten die worden gekweekt.
Omdat de drempel van aanvaardbare esthetische criteria voor menselijk drinkwater 500 mg/l is, is er geen algemene bezorgdheid over geur, smaak en kleur op een niveau dat veel lager is dan nodig is voor schade. Er is een aantal studies uitgevoerd waaruit blijkt dat de reacties van verschillende soorten variëren van intolerantie tot regelrechte toxiciteit als gevolg van een verhoogd TDS. De numerieke resultaten moeten met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd, aangezien de werkelijke toxiciteitsresultaten verband houden met specifieke chemische bestanddelen. Niettemin vormt enige numerieke informatie een nuttige leidraad voor de aard van de risico’s bij blootstelling van aquatische organismen of landdieren aan hoge TDS-niveaus. De meeste aquatische ecosystemen met een gemengde visfauna kunnen een TDS-gehalte van 1000 mg/l verdragen.
De vetkopminnow (Pimephales promelas) bijvoorbeeld haalt een LD50-concentratie van 5600 ppm op basis van een blootstelling van 96 uur. LD50 is de concentratie die nodig is om een dodelijk effect te veroorzaken bij 50 procent van de blootgestelde populatie. Daphnia magna, een goed voorbeeld van een primair lid van de voedselketen, is een klein planktonvormig schaaldier met een lengte van ongeveer 0,5 mm, dat een LD50 heeft van ongeveer 10.000 ppm TDS bij een blootstelling van 96 uur.
Paaiende vissen en jonge vissen lijken gevoeliger te zijn voor hoge TDS-niveaus. Zo is bijvoorbeeld gebleken dat concentraties van 350 mg/l TDS het kuitschieten van gestreepte baars (Morone saxatilis) in de San Francisco Bay-Delta-regio verminderde, en dat concentraties van minder dan 200 mg/l nog gezondere kuitschietomstandigheden bevorderden. In de Truckee River constateerde de EPA dat jonge Lahontan-kortforel een hogere sterfte had wanneer deze werd blootgesteld aan thermische verontreinigingsstress in combinatie met hoge concentraties van totaal opgeloste vaste stoffen.
Voor landdieren geldt voor pluimvee een veilige bovengrens van blootstelling aan TDS van ongeveer 2900 mg/l, terwijl voor melkvee een veilige bovengrens van ongeveer 7100 mg/l wordt gemeten. Onderzoek heeft aangetoond dat blootstelling aan TDS in toxiciteit wordt verergerd wanneer andere stressoren aanwezig zijn, zoals abnormale pH, hoge troebelheid, of verminderde opgeloste zuurstof, waarbij de laatste stressor alleen in het geval van dieren optreedt.
In landen met vaak onveilige/onzuivere leidingwatervoorzieningen, zoals een groot deel van India, wordt de TDS van drinkwater vaak gecontroleerd door technici om te meten hoe effectief hun RO/Waterfiltratie-apparatuur werkt. Hoewel TDS metingen geen uitsluitsel geven over de hoeveelheid micro-organismen die in een watermonster aanwezig zijn, kunnen ze wel een goed idee krijgen van de efficiëntie van het filter door de hoeveelheid TDS die aanwezig is.