Een van de brandende vragen die altijd opduikt, en die duidelijk naar voren kwam in de reacties op de sociale media in de VS en het VK, is de vraag naar de afkomst van de historische Cleopatra. Dit is natuurlijk een ingewikkelde vraag die al door vele historici en popcultuurliefhebbers is gesteld. Inderdaad, de meeste van de ‘first look’ media write-ups van de controverse vielen zeer snel in de oude tropen van het situeren van Gadot als Cleopatra binnen een langdurige “Was Cleopatra White?” vs “Was Cleopatra Black?” huidskleur verhaal, dat al woedt sinds aankondigingen jaren geleden van een potentiële Angelina Jolie of Lady Gaga fronted versie. Naast dit chromatische debat zijn er de argumenten over de vraag of Cleopatra een ‘Afrikaanse’ koningin, Egyptische (maar niet ‘Afrikaanse’), of ‘Griekse’ (d.w.z. Macedonische) koningin was, alsof dit elkaar uitsluitende en genetisch unieke identiteiten zijn. Om hierover te discussiëren, kijken zowel wetenschappers als het grote publiek naar de schijnbaar onverklaarbare hiaten in Cleopatra’s stamboom, en passen moderne politieke identiteitscategorieën achterwaarts op haar toe.
De meest prominente hiaten zijn te vinden in de identiteit van Cleopatra’s moeder en die van haar grootmoeder. In 2009 stelde een groep BBC-presentatoren/archeologen, op basis van de analyse van een lichaam waarvan beweerd werd dat het dat van Arsinoe, de zuster van Cleopatra, was, dat hun moeder “een ‘Afrikaans’ skelet had”. Er wordt ook wel beweerd dat haar grootmoeder van vaderskant inheems Egyptisch was en dus mogelijk “zwart”. Ondanks deze pogingen om de anomalieën in Cleopatra’s familiegeschiedenis te begrijpen, zullen de meeste geleerden en studenten van de Grieks-Romeinse wereld desgevraagd zonder aarzelen zeggen: “Cleopatra VII was blank – van Macedonische afkomst, zoals alle heersers van Ptolemaeus, die in Egypte woonden.” De werkelijkheid is echter dat “blank” en “zwart” geen oude categorieën van ras of etniciteit zijn en dat “Egyptisch”, “Macedonisch”, “Grieks” en “Afrikaans” een andere moderne betekenis hebben en andere politieke en sociale associaties oproepen dan in de oudheid. Zelfs de kwalificatie dat Cleopatra een “Macedonische Griekse” was, is een echo van de hedendaagse geschillen over het gebruik van de naam “Macedonië”. Proberen te beslissen in welke van deze identiteiten Cleopatra past is als een ronde pin in een vierkant gat steken. Belangrijker is dat wanneer geleerden het idee bestendigen dat haar stamboom haar Grieksheid, Egyptisch of Afrikaans karakter bepaalt, of zelfs maar haar ‘ras’, zij het idee bestendigen dat de moderne raciale identiteiten die wij hebben universeel zijn in tijd en plaats. Maar Cleopatra heeft geen “ras” zoals wij dat verstaan, en beweren dat we de “ware raciale achtergrond” van Cleopatra kunnen vaststellen is een moderne politieke stellingname in stand houden. Zij kan niet “tenminste voor 50% Egyptisch” of “zuiver Macedonisch Grieks” zijn omdat dergelijke dingen moderne sociaal en politiek belangrijke en gestructureerde vormen van identiteit zijn; ras is geen genetische waarheid. Als we ons laten leiden door de oudheid zelf, zijn de oude bronnen over Cleopatra niet geïnteresseerd in het betwisten of zelfs maar bespreken van haar identiteit op de manieren waarover wij zo geobsedeerd zijn.
Voordat we het kunnen hebben over wie Cleopatra was en wie haar zou moeten spelen op film of tv, moeten we dus eerst eerlijk zijn dat elke casting van Cleopatra er een is die beantwoordt aan een modern politiek verlangen of een moderne sociale fantasie, of die fantasie nu gaat over een blanke oudheid of over een verlangen naar een inclusieve vertegenwoordiging in populaire media. Vanuit dit gezichtspunt is het veel gemakkelijker te begrijpen waarom er zo vaak controverse uitbreekt over Hollywood- en televisiecasts. We hebben concurrerende visies op wie Cleopatra voor ons is. Het probleem wordt uiteindelijk: wie is ‘ons’?