Een jaar uit het leven van een zwarte beer
NOOT: Deze beschrijving is voor zwarte beren in koude noordelijke klimaten. Beren in warmere gebieden hebben een iets ander jaar. Zie Journey North’s Feiten over zwarte beren.
Wat gebeurt er elke maand?
JANUARI: Welpen worden geboren in holen. De moeder likt de blinde en bijna haarloze jongen schoon en houdt ze warm. Na de bevalling zorgt de moeder voor de behoeften van de jongen. Knus in het hol eet ze hun uitwerpselen op en beweegt zich in positie zodat de welpen gemakkelijk kunnen zogen. De jongen kruipen onder hun moeder, die een speciale holte voor hen maakt onder haar borst door haar voorpoten in te klappen en haar achterpoten langs haar lichaam te trekken. De welpen zijn niet sterk genoeg om weg te lopen. Ze willen alleen maar bij hun warme moeder blijven.
FEBRUARI: De winterslaap en de verzorging van de jongen gaat door. Een beer in winterslaap slaapt in een opgerolde houding, zodat zijn kruin tegen de vloer van het hol ligt en zijn neus dicht bij zijn staart. Deze houding minimaliseert het oppervlak van de beer en vermindert warmteverlies van de delen met de dunste vacht (snuit, poten en onderkant).
MARKT: De winterslaap en de verzorging van de jongen gaat door. Bij volwassen mannetjes begint het hormoon testosteron te stijgen.
APRIL: De sneeuw smelt meestal en de beren komen uit hun holen. Volwassen mannetjes komen als eerste uit hun winterslaap. Moeders met jongen komen als laatste. Voedsel is zeer schaars. Volwassen mannetjes beginnen te zwerven. De meeste andere beren blijven lusteloos en traag in beweging. Ze eten voornamelijk espen- en wilgenkatjes. Alle beren, behalve de babyberen, zijn vermagerd.
MAY: Het bos begint groener te worden. De lethargie houdt op. De beren eten ontkiemend gras, opkomende kruiden en jonge boombladeren. Welpen proeven wat hun moeder eet, maar slikken weinig, behalve melk. Zogende moeders vermageren. Andere beren komen langzaam aan in gewicht.
JUNI: Groene planten worden volwassen en beren geven er minder voorkeur aan, maar mierenpoppen worden overvloedig. Beren schakelen over op een favoriet dieet van mierenpoppen. Beren beginnen nu vet te mesten voor de winter als de koolhydraatrijke bessen rijp worden. Het is paartijd. Mannetjes zwerven rond op zoek naar vrouwtjes zonder jongen. Welpen beginnen vast voedsel te eten. Zogende moeders stoppen met afvallen, en andere komen langzaam aan.
JULI: Kersen, bosbessen, bosbessen, wilde sarsaparilla bessen en frambozen beginnen te rijpen en worden het belangrijkste voedsel voor beren. Alle beren komen snel aan in gewicht als hun natuurlijk voedsel goed voorradig is.
AUGUST: Viburnum bessen, kornoelje bessen, wilde pruimen, meidoorn bessen, berg-ash bessen, en hazelnoten rijpen. Beren schakelen over op hazelnoten als die er in overvloed zijn, anders blijven ze zich voeden met bessen. Ze blijven in gewicht toenemen.
SEPTEMBER: Eikels rijpen. Bessen en hazelnoten worden schaars. De beren die eikels eten, blijven zich voeden en worden dikker. Andere beren beginnen gewicht te verliezen omdat ze energie steken in het zoeken naar verteerbaar voedsel, of misschien omdat ze teruggaan naar hun leefgebied om een winterslaap te houden. Het zogen stopt. Lethargie begint. In de herfst verdubbelt de isolatiewaarde van de berenvacht als voorbereiding op de winterslaap. Sommige beren gaan in september in hun holen, vooral als hun verteerbare voedsel verdwijnt.
Foto met dank aan North American Bear Center
OCTOBER: De meeste beren gaan in holen. Beren spenderen nu een deel van hun kostbare energie door elk jaar een ander hol te maken, zelfs als hun vorige holen zouden werken. Ze kunnen kiezen voor holen, grotten, rotsspleten, holle bomen, of depressies onder omgevallen bomen of stapels struiken. Deze plaatsen bieden isolatie en ook bescherming tegen jagers en roofdieren. De ingangen zijn net groot genoeg voor de beer om zich er doorheen te persen, en komen uit in een kamer van ongeveer 2,5 tot 5 meter breed en 2 tot 3 meter hoog. Voor extra isolatie slapen beren op een nest van bladeren, gras en ander materiaal dat ze in het hol harken. Deze nesten helpen ook om de jongen van de koude grond af te houden. De winterslaap is licht.
NOVEMBER: De winterslaap verdiept zich. De hartslag daalt tot 8 slagen per minuut. De ademhaling vertraagt tot één ademteug in 45 seconden. Bevruchte eitjes nestelen zich nu in de baarmoeder van vrouwelijke beren die in juni zwanger werden. ecember: De winterslaap gaat door. De jongen van vorig jaar slapen tot hun eerste verjaardag, knus in het hol bij hun warme moeder.
Wat is een winterslaap?
Het houden van een winterslaap is de manier waarop beren energie sparen voor het seizoen waarin hun voedselvoorraad is verdwenen. Dr. Lynn Rogers legt uit: “Nieuwe kennis over de processen van de winterslaap heeft ertoe geleid dat biologen de winterslaap van zoogdieren zijn gaan herdefiniëren als een gespecialiseerde, seizoensgebonden verlaging van de stofwisseling, die gelijktijdig optreedt met de druk op de omgeving als gevolg van het niet beschikbaar zijn van voedsel en lage omgevingstemperaturen. Zwarte beren, die vroeger werden beschouwd als geen echte winterslapers vanwege hun hoge lichaamstemperatuur in de winter, zijn nu bekend als zeer efficiënte winterslapers. Ze slapen maandenlang zonder te eten, te drinken, te plassen of te poepen. Winterslapers met een lagere lichaamstemperatuur, zoals eekhoorns, bosmarmotten en grondeekhoorns, kunnen dit niet. Deze andere zoogdieren moeten om de paar dagen wakker worden, hun temperatuur tot boven de 94 graden laten stijgen, zich in hun holen bewegen en urineren. Sommige van hen moeten ook eten en poepen. Zwarte beren ontwikkelen echter veel meer isolerende pelzen en hebben een lagere oppervlakte-massa-verhouding dan de kleinere overwinteraars. Hierdoor gaat de lichaamswarmte van de beren zeer langzaam verloren, waardoor ze hun metabolisme kunnen halveren en toch de winter doorkomen, met een temperatuur van meer dan 88 graden – minder dan 12 graden van hun normale zomertemperatuur. Dit betekent weer dat een zwarte beer sneller op gevaar kan reageren dan de meeste andere overwinteraars, bij wie de lichaamstemperatuur minder dan 40 graden kan zijn.”
Zomer met Blackheart en haar welpen
In januari 2001 vertelde Dr. Lynn Rogers in Journey North over een goede zomer voor een van zijn studieberen, die hij Blackheart noemt:
“Ik heb een keurige beer in haar hol hier vlakbij met twee grote welpen die vorig jaar vriendjes met me zijn geworden. De beer heet Blackheart. Ze had een goed jaar vorig jaar. De goede tijden begonnen met een uitbraak van tentrupsen in juni. Ze vond ze lekkerder dan welk ander voedsel dan ook. Zij en haar welpjes gingen overal heen waar veel rupsen waren en klommen in de espen en berken om ze te pakken. Als de rupsen cocons maakten, keerden de beren rotsen om en scheurden boomstammen open om mierenpoppen te pakken. In juli rijpten de bessen. Hun favorieten waren jenebessen, kersen, wilde sarsaparilla bessen, en bosbessen. In augustus, een geweldig voedsel – hazelnoten – rijpte en was er in overvloed. De welpen groeiden als gekken. Er zijn niet veel eiken in dit noordelijke land, dus beren kunnen hier geen eikels eten zoals ze dat in het zuiden doen. Als noten en bessen schaars worden in september, zoeken beren hier naar horzelnesten om te verscheuren en de horzellarven op te eten. Ze worden niet graag gestoken door de volwassen horzels, maar ze blijven de horzels van hun neus afvegen en blijven bij het horzelnest tot ze de broedkam met de larven vinden. Dan rennen ze weg, schudden de horzels uit hun vacht en gaan op zoek naar het volgende nest.
“Blackheart kwam in oktober in haar hol, maar wandelaars stoorden haar in november en ze nam haar welpen mee naar een ander hol.”
© 1997 – 2019 Journey North. Alle rechten voorbehouden.