Sextant, een navigatie-instrument dat wordt gebruikt om hoeken te meten, met name de hoogten van de zon en de sterren boven de horizon. Een sextant wordt door een navigator gebruikt om zijn positie op aarde te bepalen. Er zijn twee klassen sextanten, een voor de scheepvaart en een voor de luchtvaart.
Een typisch sextant voor de scheepvaart bestaat uit een driehoekig frame met aan de onderkant een gebogen schaalverdeling in booggraden. Op het frame zijn een oculair en een stuk glas, horizonspiegel genaamd, gemonteerd, dat voor de helft verzilverd is en voor de andere helft helder. De sextant wordt zo vastgehouden dat men de horizon kan zien door het heldere deel van het glas wanneer men door het oculair kijkt. Aan het frame is een beweegbare arm bevestigd die over de schaalverdeling loopt; op de arm bevindt zich een tweede spiegel. De arm wordt zo geplaatst dat het beeld van het referentielichaam (bijvoorbeeld de zon) in de horizonspiegel net de horizon lijkt te raken. De stand van de arm langs de schaal geeft de hoogte van het hemellichaam in graden.
Advertentie
Het tijdstip van de meting wordt genoteerd op een uiterst nauwkeurige klok, een zogenaamde chronometer. Met de hoogte van het lichaam, de juiste tijd en een nautische almanak bepaalt de waarnemer dat het schip zich ergens op een lijn van positie bevindt. Door een uur of twee later een tweede sextant af te lezen, wordt een tweede positielijn vastgesteld. Het snijpunt van de twee lijnen, samen met de koers en de snelheid van het schip, geeft de breedtegraad en de lengtegraad aan.
Een luchtsextant dient hetzelfde doel als een zeesextant. De horizon kan tijdens de vlucht niet worden gebruikt, dus wordt een kunstmatige horizon aangebracht. Een waterpas, een slinger of een gyroscoop vormen de kunstmatige horizon van waaruit de hoogten van de hemellichamen kunnen worden gemeten.
Aanbeveling