Als je in de winter in mijn agenda kijkt, zijn de meest voorkomende klachten koorts en hoest. Ik heb koorts al behandeld, dus nu is het tijd om hoest aan te pakken. Er zijn zoveel dingen die een hoest kunnen veroorzaken. Alleen al het bespreken van de meest voorkomende oorzaken wordt een lange post, maar hier is hij!
Kinderen krijgen in de winter veel ziektes die een hoest veroorzaken. Ouders vrezen vaak dat de hoest een teken is van iets onheilspellends. Bovendien duurt de hoest zo lang dat hij vaak verontrustend is voor zowel het kind als de ouder, maar ook voor de leerkracht, de klasgenoten, de ouders van vriendjes…enz. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de meest voorkomende oorzaken van hoest, hoe u uw kind kunt helpen en wanneer u zich zorgen moet maken.
Wat is hoest?
Hoest ontstaat wanneer er iets anders dan lucht in de luchtweg onder de stembanden terechtkomt. De bovenste luchtweg begint achter in de neus en loopt tot aan de stembanden. De onderste luchtweg omvat de luchtpijp, de rechter en linker bronchus die naar elke long leiden, de kleine buisjes van de longen die bronchiolen worden genoemd, en de luchtzakken. Omdat de luchtweg de voorkeur geeft aan lucht in plaats van iets anders (zoals slijm), wordt iets dat in de onderste luchtwegen terechtkomt, snel uitgestoten. (Kijk eens naar deze animatievideo die laat zien hoe een hoest in het lichaam ontstaat.) Hoest kan dus ontstaan door een vreemd voorwerp, waar dan ook in de luchtwegen. Hoest bij kinderen is meestal het gevolg van een nasaal infuus. Het slijm loopt van de bovenste luchtwegen naar de onderste luchtwegen. Sommige hoestbuien ontstaan echter in de onderste luchtwegen en het is belangrijk dit te onderscheiden.
Wat veroorzaakt hoest?
De lijst van oorzaken van hoest is mijlen lang en zou vele berichten vergen om te behandelen. In dit artikel zal ik ingaan op de meest voorkomende infectieuze oorzaken die we bij kinderen aantreffen. Een zorgvuldige anamnese en lichamelijk onderzoek laten de dokter meestal weten wat de oorzaak kan zijn. Soms kan een röntgenfoto nodig zijn. Het is erg nuttig voor de ouder om de hoest te kunnen beschrijven. Hier volgt een beschrijving van enkele verschillende hoestgeluiden.
Voorkomende verkoudheid: Verkoudheid is een virale ziekte die slijmproductie in de bovenste luchtwegen veroorzaakt. De hoest ontstaat door het nadruppelen van het slijm. Ze duren ongeveer 10 dagen, maar de hoest kan langer aanhouden.
Virale hoest: Dit lijkt op een verkoudheid, maar de onderste luchtwegen zijn geïnfecteerd door het virus. Dit betekent dat patiënten niet de typische loopneus of congestie hebben die bij een verkoudheid optreedt. Ook deze hoest kan wekenlang aanhouden.
Influenza: Griep is een ernstige virale infectie die koorts, lichaamspijn, vermoeidheid, hoofdpijn, keelpijn en hoest veroorzaakt. Bij griep is er meestal minder slijmproductie in de bovenste luchtwegen dan bij verkoudheid. Ook is de koorts meestal hoger dan bij een gewone verkoudheid.
Longontsteking: Dit is waarschijnlijk waar ouders zich het meest zorgen over maken. Longontsteking komt meestal niet voor bij het begin van een hoest of verkoudheid, omdat het vaak een secundaire infectie van het verkoudheidsvirus is. Dit komt doordat de kleverige omgeving die het verkoudheidsvirus creëert, een perfecte thuisbasis is voor bacteriën. De infectie, en de pus die daarbij ontstaat, vult de luchtzakken, waardoor het moeilijk wordt om te ademen en hoge koorts ontstaat. Als uw kind moeite heeft met ademhalen, moet u onmiddellijk medische hulp inroepen. Longontsteking wordt ook veroorzaakt door virussen, dus niet alle longontstekingen vereisen antibiotica. Bovendien kunnen oudere kinderen en tieners een wandelende longontsteking krijgen, die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycoplasma. De arts van uw kind kan een röntgenfoto van de borstkas laten maken om vast te stellen of uw kind longontsteking heeft en welk type het heeft.
Bronchiolitis: Veroorzaakt door RSV, bronchiolitis is een infectie van de bronchiën, of kleine buisjes in de longen. De extreme slijmproductie verstopt de luchtwegen en veroorzaakt hoesten, ademhalingsmoeilijkheden en soms een piepende ademhaling. RSV is ernstiger bij jonge baby’s, dus ga meteen met uw kind naar de dokter als u het vermoedt.
Kroep: Kroep is een virale ziekte die zwelling van de bovenste luchtwegen veroorzaakt. De hoest wordt beschreven als blafferig en sommige kinderen maken een geluid bij het inademen, bekend als stridor. Het kind in een stomende badkamer plaatsen of ’s nachts naar buiten gaan in de koele lucht kan een kroeperige hoest tot bedaren brengen.
Sinusitis: De diagnose sinusitis wordt gesteld na een verkoudheid en hoest die minstens 10-14 dagen hebben geduurd. De diagnose wordt niet gesteld bij een kind dat een droge, aanhoudende hoest heeft die geleidelijk beter wordt, wat het typische patroon is. De diagnose moet worden gesteld bij aanhoudende congestie, verergering van de symptomen na 2 weken, hoofdpijn of aangezichtspijn, en mogelijk opnieuw beginnende koorts. Zelfs als uw kind symptomen van sinusitis heeft, zal het vaak vanzelf beter worden, zodat er geen haast is om met antibiotica te beginnen. Het is echter wel een goed idee om de behandelingsmogelijkheden met de arts van uw kind te bespreken.
Hoophoest: Helaas diagnosticeren we nog steeds deze gevaarlijke infectie die door vaccinatie kan worden voorkomen en wordt veroorzaakt door de bacterie Bordatella pertussis. De infectie begint met milde verkoudheidsverschijnselen, maar gaat uiteindelijk over in een ernstige krampende hoest. Jonge baby’s en kinderen maken het klassieke whoop-geluid bij het inademen na een hoestbui, maar oudere kinderen niet. Bovendien kan het gebeuren dat baby’s helemaal stoppen met ademen. Oudere kinderen hoesten zo hard dat ze na de hoestbui moeten overgeven. Helaas kan kinkhoest in het ergste geval fataal zijn en in het beste geval 3 maanden hoesten veroorzaken, dus zorg ervoor dat uw hele gezin op de hoogte is van de kinkhoestvaccins.
Bronchitis: Bronchitis is een ontsteking in de bronchus, of grote buizen, van de onderste luchtwegen. Hoewel het een veel voorkomende diagnose is bij volwassenen, vooral bij rokers, komt het niet vaak voor bij jonge kinderen. De symptomen overlappen meestal met een verkoudheid of astma. De meest voorkomende oorzaak van bronchitis is een virale infectie, dus antibiotica zijn niet geïndiceerd, tenzij er een secundaire longontsteking is ontstaan.
Astma: Hoewel astma geen infectie is en een eigen post zal vergen, is de meest voorkomende oorzaak van astma een verkoudheid. Als u denkt dat uw kind een piepende ademhaling heeft tijdens zijn ziekte, kunt u het beste naar de dokter gaan. Sommige chronische hoestbuien kunnen eigenlijk hoest-variant astma zijn, zelfs als er geen piepende ademhaling is, dus dit is iets wat uw arts kan overwegen als uw kind een chronische hoest heeft die langer dan 4 weken duurt.
Hoe moet u een hoest behandelen?
Als uw arts antibiotica heeft voorgeschreven voor een longontsteking, een sinusinfectie of kinkhoest, geef dan de hele kuur zoals voorgeschreven. Omdat de meeste oorzaken van hoest viraal zijn, is er niets wat we kunnen geven om de hoest sneller te laten verdwijnen en zijn antibiotica niet geschikt. Maar er zijn wel dingen die u kunt doen om uw kind te troosten en de symptomen te verlichten.
- Luchtweg vrijmaken met een zoutoplossing in de neus
- Secreties losser houden door goed te hydrateren
- Keel verzachten met warme vloeistoffen en honing (alleen vanaf 1 jaar)
- Gebruik hoestdruppels voor kinderen vanaf 4 jaar
- Gebruik stoom of een luchtbevochtiger om te voorkomen dat de neus verstopt raakt
- Blootstelling aan rook vermijden
- Gebruik decongestiva of hoestonderdrukkende medicijnen alleen bij kinderen ouder dan 6 jaar en geef ze alleen als het tijdelijk de symptomen lijkt te helpen
Wanneer is het tijd om je zorgen te maken?
Zoals hierboven al is gezegd, als uw kind langer dan 10 dagen hoest, ademhalingsmoeilijkheden heeft of pijn op de borst, moet u medische hulp inschakelen. Let op een snelle ademhaling, retracties (wanneer de spieren tussen de ribben wegzakken) en extra arbeid bij de ademhaling. Luister naar geluiden bij de ademhaling zoals stridor (fluittoon bij inspiratie) of piepen (fluittoon bij uitademing). Soms horen ouders een fluitend geluid waarvan ze denken dat het een piepende ademhaling is, maar in werkelijkheid komt het door een verstopte neus. Ook maken ouders zich bij een klein kind vaak zorgen dat ze een rammelend gevoel in de borstkas hebben. Het kind ademt dan door slijm dat zich waarschijnlijk in de bovenste luchtwegen bevindt. Ga bij twijfel met uw kind naar de dokter en als uw kind moe wordt van het ademen, niet op adem lijkt te komen of blauw om de lippen ziet, bel dan 112.
Al met al, als uw kind hoest maar geen ademhalingsmoeilijkheden heeft en een normaal onderzoek van de dokter heeft gehad, hoeft u zich geen zorgen te maken. Het zal waarschijnlijk wel overgaan. Als het echter erger wordt of de ademhaling moeizaam lijkt, moet u medische hulp inroepen.