Noord-Macedonië, land van de zuid-centrale Balkan. Het wordt in het noorden begrensd door Kosovo en Servië, in het oosten door Bulgarije, in het zuiden door Griekenland en in het westen door Albanië. De hoofdstad is Skopje.
Thomas M. Poulsen
De Republiek Noord-Macedonië ligt in het noordelijke deel van het gebied dat van oudsher bekendstaat als Macedonië, een geografische regio die in het zuiden wordt begrensd door de Egeïsche Zee en de rivier de Aliákmon; in het westen door de Prespa- en de Ohrid-meren, de waterscheiding ten westen van de Crni Drim en het Šar-gebergte; en in het noorden door de bergen van de Skopska Crna Gora en de waterscheiding tussen de bekkens van de Morava en de Vardar. Het Pirin-gebergte vormt de oostelijke grens. De Republiek Noord-Macedonië beslaat ongeveer twee vijfde van het gehele geografische gebied van Macedonië. De rest van de regio behoort tot Griekenland en Bulgarije. De meeste mensen met een Macedonische identiteit noemen de regio die Noord-Macedonië vormt ook wel Vardar-Macedonië, het Griekse deel van Macedonië Egeïsch Macedonië, en het Bulgaarse deel van Macedonië Pirin-Macedonië. In dit artikel verwijst de naam Macedonië, tenzij anders aangegeven, naar de huidige staat van de Republiek Noord-Macedonië wanneer de geografie en geschiedenis sinds 1913 worden besproken, en naar de grotere regio zoals hierboven beschreven wanneer deze in een vroegere historische context wordt gebruikt.
De regio Macedonië dankt zijn belang niet aan zijn grootte of aan zijn bevolking, maar veeleer aan zijn ligging op een belangrijk kruispunt van verbindingswegen – met name de grote noord-zuidroute van de Donau naar de Egeïsche Zee, gevormd door de valleien van de Morava en de Vardar en de oude oost-west handelsroutes die de Zwarte Zee en Istanboel met de Adriatische Zee verbinden. Hoewel de meerderheid van de inwoners van de republiek van Slavische afkomst is en erfgenaam van de oosters-orthodoxe christelijke traditie, zijn er na 500 jaar inlijving bij het Ottomaanse Rijk nog aanzienlijke aantallen andere etnische groepen, waaronder Albanezen, Turken, Walachen (Aromani) en Roma (zigeuners). Macedonië vormt dan ook een complex grensgebied tussen de belangrijkste culturele tradities van Europa en Azië.
Attomaanse controle kwam ten einde door de Balkanoorlogen (1912-13), waarna Macedonië werd verdeeld tussen Griekenland, Bulgarije en Servië. Na de Eerste Wereldoorlog werd het Servische deel ingelijfd bij het Koninkrijk der Serviërs, Kroaten en Slovenen (dat in 1929 werd omgedoopt tot Joegoslavië). Na de Tweede Wereldoorlog werd het Servische deel van Macedonië een deelrepubliek binnen de Federale Volksrepubliek Joegoslavië (later de Socialistische Federale Republiek Joegoslavië). Na de ineenstorting van Joegoslavië verklaarde de Republiek Macedonië zich op 17 september 1991 onafhankelijk.
De twee grootste problemen waarmee de nieuwe onafhankelijke Republiek Macedonië te kampen had, waren het waarborgen van de rechten van een volwaardig burgerschap voor haar grote Albanese minderheid en het verkrijgen van internationale erkenning onder haar grondwettelijke naam en lidmaatschap van internationale organisaties, ondanks de sterke oppositie van Griekenland, dat aanspraak maakte op het monopolie op het gebruik van de term Macedonië. (Zie Noot van de onderzoeker: Macedonië: een omstreden naam.) Na jaren van grotendeels vruchteloze VN-bemiddelingsonderhandelingen over de naamskwestie, kondigden de Macedonische premier Zoran Zaev en de Griekse premier Alexis Tsipras in juni 2018 aan dat een overeenkomst (daarna bekend als het Prespa-akkoord) was bereikt op grond waarvan de Macedonische republiek zowel in eigen land als internationaal bekend zou staan als de Republiek Noord-Macedonië (Macedonisch: Severna Makedonija). In januari 2019 hadden zowel de Macedonische als de Griekse wetgevende macht de maatregelen goedgekeurd die nodig waren om de weg vrij te maken voor de formele aanneming van de nieuwe naam, die op 12 februari 2019 van kracht werd.