Native American religions

Diversity and common themes

Omdat dit soort religies zo sterk gelokaliseerd zijn, is het onmogelijk om precies te bepalen hoeveel er nu in Noord-Amerika bestaan of in het verleden hebben bestaan. De verschillende talen in Noord-Amerika ten tijde van het eerste Europese contact worden vaak geschat in de buurt van de 300, die door taalkundigen zijn gegroepeerd in zo’n 30 tot 50 families. Bijgevolg is er een grote verscheidenheid tussen deze tradities. Zo spreken de stamoudsten van de Iroquois vaak over de “Oorspronkelijke Instructies” van de Schepper aan de mens, waarbij zij verwijzen naar het mannelijk geslacht en aan deze godheid niet alleen de planning en organisatie van de schepping toeschrijven, maar ook kwaliteiten van goedheid, wijsheid en volmaaktheid die doen denken aan de christelijke godheid. Daarentegen is het Koyukon universum opvallend gedecentraliseerd. Raaf, die volgens de Koyukon verhalen verantwoordelijk is voor de schepping van de mens, is slechts één van de vele machtige entiteiten in de Koyukon wereld. Hij vertoont menselijke zwakheden zoals lust en trots, is noch alwetend noch algoed, en onderwijst vaker door tegenvoorbeelden dan door zijn wijsheid.

Een soortgelijk scherp contrast vinden we in Navajo en Pueblo ritueel. De meeste traditionele Navajo-ceremonies worden uitgevoerd namens individuen in antwoord op specifieke behoeften. Het meeste ceremoniële werk van de Pueblo’s is gemeenschappelijk, zowel wat betreft deelname als wat betreft het waargenomen voordeel, en wordt gepland volgens natuurlijke cycli. De heilzame werking van een Navajo-zang verspreidt zich echter op natuurlijke wijze door de families van alle deelnemers, terwijl de gemeenschapsvoordelen van Pueblo-ceremonieel werk zich op natuurlijke wijze aan individuen ten goede laten komen.

Er bestaat dus niet zoiets als een algemene “Indiaanse religie”. Pogingen om deze religieuze tradities en masse te begrijpen, leiden onvermijdelijk tot oversimplificatie en vertekening. In plaats daarvan kan het nuttig zijn om de algemene kenmerken te overwegen die betrekking hebben op het religieuze leven van veel inheemse Noord-Amerikaanse gemeenschappen.

In de beleving van de inheemse Amerikanen is plaats belangrijk, en religieuze praktijken zijn vaak gelokaliseerd. Het belang van de plaats blijkt uit het geloof van de Menominee, die de plaatselijke geografie gebruiken om de oorsprong van hun volk te verklaren, en van de Iroquois, wier longhouses worden gezien als microkosmossen van het universum. Bovendien houdt traditionele kennis, die van generatie op generatie mondeling wordt doorgegeven, de herinnering in stand aan de zichtbare en onzichtbare bewoners van een plaats. De toegang tot sommige soorten kennis is echter beperkt. In veel tradities hebben handelingen, woorden en gedachten macht in de wereld. Sommige kennis kan als zo krachtig en gevaarlijk worden beschouwd dat een proces van instructie en inwijding vereist is voor hen die er gebruik van willen maken.

Deelname is belangrijker dan geloof. Discussies over de leerstellige waarheid zijn grotendeels afwezig in de meeste inheemse Noord-Amerikaanse religieuze tradities. Deelname met een goed hart aan het ceremoniële en dagelijkse werk van de gemeenschap is de belangrijkste vereiste. Deskundige mensen met veel levenservaring kunnen dergelijke zaken echter informeel bespreken.

Samenwerking met en toewijding aan de grotere verwantengroep is een centraal onderdeel van kleinschalige samenlevingen, en dit geldt ook voor de inheemse Amerikaanse gemeenschappen. Het aanleren van juist gedrag ten opzichte van anderen, dat wordt bepaald door iemands relatie tot hen, is een essentieel onderdeel van de opvoeding van kinderen. Dit onderwijs is ook religieus, vanwege de verwachting dat de hele wereld, je leven en je niet-menselijke verwanten op dezelfde manier worden behandeld als alle menselijke verwanten.

Genositeit is in de Indiaanse traditie zowel een religieuze daad als een sociale daad. De waarde van vrijgevigheid komt misschien wel het meest tot uiting in het noordelijke gebruik dat in het Engels bekend staat als giveaway of in de potlatch van de Noordwestkustvolkeren, waarbij eigendom en geschenken ceremonieel worden verdeeld. Mensen wordt geleerd gretig te geven omdat zij daarmee de gulheid imiteren van de vele andere dan menselijke entiteiten die in het levensonderhoud van de mens voorzien.

De mondelinge verhalen van een gemeenschap bevatten een verslag van de menselijke interactie met andere dan menselijke wezens, machten en entiteiten op een plaats. Naast de meer plechtige genres, zoals scheppingsverhalen en migratieverhalen, zijn er moralistische verhalen, familiegeschiedenissen, instructies bedoeld om traditionele vaardigheden aan te leren, en vele soorten grappen. Bovendien maken grappen, clowns en andere vormen van vermaak integraal deel uit van vele ceremoniële gebeurtenissen en settings, hetzij formeel, hetzij informeel. Soms zijn dergelijke voorstellingen een middel om individuen te dwingen lastig gedrag te corrigeren, maar ze worden ook gewoon gebruikt om vrolijkheid te verspreiden en stemmingen te verlichten.

Belangrijke prestaties en levensmomenten zijn bedoeld om te worden gedeeld door familieleden en de gemeenschap. Verschillende vormen van coming-of-age en inwijdingsceremonies maken een groot deel uit van het rituele repertoire van veel inheemse Amerikaanse tradities. Deze ceremonies bieden structuren voor onderricht in traditionele kennis, maar belangrijker is dat zij een individu opnieuw integreren in verwanten, de gemeenschap en de kosmos wanneer een nieuwe status wordt bereikt.

Een van de belangrijkste levensfasen is de dood, die wordt opgevat als een overgang en niet als een einde. Overtuigingen over de dood, en rituele reacties daarop, behoren echter tot de meer heterogene aspecten van het inheemse Amerikaanse religieuze leven. Veel Indiaanse tradities lijken de mens op te vatten als een complexe entiteit die verschillende soorten essenties, ademhalingen of geesten met elkaar verbindt, waarvan wordt gedacht dat zij na de dood uiteenlopende resultaten bereiken. Men gelooft dat na de dood sommige van deze essenties schadelijk kunnen zijn voor levende mensen om zonder ceremoniële bescherming te ontmoeten.