Musical Ensemble
Een muzikaal ensemble, ook wel muziekgroep genoemd, is een groep mensen die instrumentale of vocale muziek uitvoert, meestal bekend onder een aparte naam. In de klassieke muziek mengen trio’s of kwartetten de klanken van muziekinstrumentenfamilies (zoals piano, strijkers en blaasinstrumenten) of groeperen ze instrumenten uit dezelfde instrumentenfamilie, zoals strijkersensembles of blaasensembles. In jazzensembles bestaan de instrumenten gewoonlijk uit blaasinstrumenten (één of meer saxofoons, trompetten, enz.), één of twee akkoordinstrumenten (elektrische gitaar, piano of orgel), een basinstrument (basgitaar of contrabas), en een drummer of percussionist. In rockensembles, meestal rockbands genoemd, zijn er meestal gitaren en keyboards (piano, elektrische piano, Hammondorgel, synthesizer, enz.) en een ritmesectie die bestaat uit een basgitaar en een drumstel.
Klassieke kamermuziek
In de westerse klassieke muziek worden kleinere ensembles kamermuziekensembles genoemd. De termen duet, trio, kwartet, kwintet, sextet, septet, octet, nonet en dectet beschrijven groepen van respectievelijk twee tot tien musici. Een groep van elf muzikanten, zoals in Het carnaval der dieren, wordt een hendectet of een undectet genoemd. Een solo is geen ensemble omdat er maar één musicus in zit.
Duetten
Een duet is een muzikale compositie voor twee uitvoerenden waarbij de uitvoerenden even belangrijk zijn voor het stuk. Het wordt vaak gebruikt om een compositie met twee zangers aan te duiden. Het verschilt van een harmonie, omdat de uitvoerenden om beurten een sologedeelte uitvoeren in plaats van gelijktijdig. In de klassieke muziek wordt de term meestal gebruikt voor een compositie voor twee zangers of pianisten. Een stuk dat wordt uitgevoerd door twee pianisten die samen op dezelfde piano spelen, wordt “pianoduet” of “piano vierhandig” genoemd. Een stuk voor twee pianisten die samen op afzonderlijke piano’s spelen, wordt een “pianoduo” genoemd.”
Beluisteren: Duet
Hoe lang de volgende uitvoering ook is, kunt u het beste de eerste 5-10 minuten bekijken om te zien hoe piano en viool samenwerken om drama te creëren in Beethovens Sonate No.9 Op. 47, met Anne-Sophie Mutter op viool en Lambert Orkis op piano.
Trio
In het algemeen duidt “trio” op een groep van drie solo-instrumenten of stemmen. De term wordt ook gebruikt om een compositie voor zo’n groep aan te duiden. De meest voorkomende typen van dergelijke composities zijn het “pianotrio”- piano, viool en cello – en het “strijktrio”- viool, altviool en cello.
Beluisteren: Trio
Luister naar Mozarts Pianotrio in Bes-groot, waarin u de piano het eerste thematische materiaal hoort presenteren, waarbij elke frase door de viool wordt beantwoord. De viool vertrekt eerst, werkt zijn eigen melodie verder uit, gevolgd door de piano. De cello brengt structuur aan als basinstrument, en geeft enkele melodische ideeën.
Kwartetten
Strijkkwartetten
Een strijkkwartet bestaat meestal uit twee violen, een altviool, en een cello. Een hoger strijkkwartet bestaat uit twee violen en twee altviolen. Een lager strijkkwartet bestaat uit één altviool, twee cello’s en een contrabas.
Beluister: Kwartet
Beluister het volgende strijkkwartet van Beethoven:
Blazers
Een houtblazerskwartet bestaat meestal uit een fluit, een hobo, een klarinet en een fagot. Een koperkwartet bestaat uit twee trompetten, een trombone en een tuba. Een blazerskwartet bestaat uit een hoorn, een fluit, een hobo en een fagot. Een lager blazerskwartet bestaat uit een tuba, een fagot, een basklarinet en een trombone. Een saxofoonkwartet bestaat uit een sopraansaxofoon, een altsaxofoon, een tenorsaxofoon en een baritonsaxofoon.
Kwintetten
Het strijkkwintet is een veelvoorkomend type groep. Het is vergelijkbaar met het strijkkwartet, maar met een extra altviool, cello, of meer zeldzaam, de toevoeging van een contrabas. Termen als “pianokwintet” of “klarinetkwintet” verwijzen vaak naar een strijkkwartet plus een vijfde instrument. Mozarts “Klarinetkwintet” is een soortgelijk stuk, geschreven voor een ensemble bestaande uit twee violen, een altviool, een cello en een klarinet – waarbij de laatste de uitzonderlijke toevoeging is aan een “normaal” strijkkwartet.
Beluister: Kwintet
Luister naar het volgende blaaskwintet van Carl Nielsen:
Enkele andere kwintetten in de klassieke muziek zijn het blaaskwintet, meestal bestaande uit fluit, hobo, klarinet, fagot en hoorn; het koperkwintet, bestaande uit twee trompetten, een hoorn, een trombone en een tuba; en het rietkwintet, bestaande uit een hobo, een sopraanklarinet, een saxofoon, een basklarinet, en een fagot.
Sextet
Een sextet (of hexade) is een formatie met precies zes leden. Het wordt meestal geassocieerd met vocale of muziekinstrument groepen, maar kan worden toegepast op elke situatie waarin zes soortgelijke of verwante objecten worden beschouwd als een enkele eenheid.
Veel muzikale composities zijn genoemd naar het aantal muzikanten waarvoor ze zijn geschreven. Als een stuk is geschreven voor zes uitvoerenden, kan het een “sextet” worden genoemd. Steve Reichs “Sextet” is geschreven voor zes slagwerkers.
Beluister: Sextet
In de volgende clip hoort u hoe de mede-winnaars van de Ackerman Competition 2012 Francis Poulencs Sextet voor Piano en Houtblaaskwintet, Op. 100 uitvoeren. Hier ziet u het derde en laatste deel: Prestissimo. Stony Brook University, NY. Met Rachel Koeth, fagot; Amr Selim, hoorn; Laurie Baefsky, fluit; Kendra Hawley, hobo; Chester Howard, klarinet; Seba Ali, piano.
Septet
Een septet is een formatie met precies zeven leden. Het wordt meestal geassocieerd met muzikale groepen, maar kan worden toegepast op elke situatie waarin zeven soortgelijke of verwante objecten worden beschouwd als een enkele eenheid, zoals een zeven-regelige strofe van poëzie. Septetten zijn meestal gemengde ensembles met verschillende combinaties van viool, altviool, cello, bas, hoorn, fagot en klarinet.
Koorgroepen
Een groep zangers die samen als groep optreedt, wordt een koor of chorus genoemd. De eerste term wordt heel vaak toegepast op groepen die verbonden zijn aan een kerk (of ze nu daadwerkelijk het koor bezetten of niet) en de tweede op groepen die optreden in theaters of concertzalen, maar dit onderscheid is verre van rigide.
De term “koor” heeft de secundaire definitie van een subgroep van een ensemble; zo spreekt men van het “houtblaaskoor” van een orkest, of van verschillende “koren” van stemmen en/of instrumenten in een polychorale compositie. In typische achttiende- tot eenentwintigste-eeuwse oratoria en missen wordt onder koor of koor gewoonlijk meer dan één zanger per partij verstaan, in tegenstelling tot het kwartet solisten dat ook in deze werken voorkomt.
Koren kunnen met of zonder instrumentale begeleiding zingen. Zingen zonder begeleiding wordt a capella zingen genoemd (hoewel de American Choral Directors Association dit gebruik afraadt ten gunste van “onbegeleid”, omdat a capella zingen betekent “zoals in de kapel” en veel onbegeleide muziek tegenwoordig wereldlijk is). Begeleidende instrumenten variëren sterk, van slechts één tot een volledig orkest; voor repetities wordt vaak een piano of orgelbegeleiding gebruikt, zelfs als een andere bezetting is gepland voor uitvoering, of als het koor onbegeleide muziek repeteert.
Koren kunnen alle mannenstemmen (tenoren, baritons, bassen) of vrouwenstemmen (sopranen en alten) bevatten of worden, sopraan, alt, tenor, bas soms SATB genoemd.