Metabool Syndroom Dieet & Lifestyle Recommendations

Dag hebben wetenschappers antwoorden op de observaties van Nathan Pritikin. Er is een verband, en het heet het Metabool Syndroom.

Wat is het Metabool Syndroom?

Het Metabool Syndroom is niet per se een ziekte. Het is een cluster van factoren die duiden op een slecht functionerende stofwisseling, en deze slecht functionerende stofwisseling leidt vaak tot dodelijke ziekten.

Het hebben van het Metabool Syndroom beschadigt onze bloedvaten en verhoogt ons risico op diabetes, hartaanvallen, beroertes, dementie, nieraandoeningen, leververvetting, gezichtsstoornissen, en vele andere narigheden enorm.

U hebt het metabool syndroom, volgens het National Cholesterol Education Program (NCEP) van de National Institutes of Health, als u ten minste drie van de volgende vijf criteria hebt:

1. Een bloeddruk in rust van 130/85 of hoger (een van beide getallen), of u gebruikt momenteel bloeddrukverlagende medicijnen.
2. Een tailleomtrek van meer dan 35 inch bij vrouwen en meer dan 40 inch bij mannen. De meting wordt meestal 1 inch boven het hoogste deel van de zijkant van uw bekkenbeen genomen. De omtrek rond uw navel is een goede benadering. OPMERKING: Er zijn hoogrisicogroepen waarbij de drempels lager liggen – 33 inch voor vrouwen en 37 voor mannen. Deze omvatten mensen met een persoonlijke of familiegeschiedenis van vasculaire aandoeningen (zoals hartaandoeningen, beroertes en diabetes), evenals specifieke etnische groepen, waaronder Afro-Amerikanen, Aziaten, inheemse Amerikanen, Indiërs/Pakistanen en Latino’s.
3. Een HDL “goed” cholesterolgehalte van minder dan 40 mg/dL bij mannen en minder dan 50 mg/dL bij vrouwen, of u neemt momenteel HDL-verhogende medicijnen.
4. Een nuchter triglyceridengehalte van 150 mg/dL of hoger, of u neemt momenteel triglyceridenverlagende medicijnen. OPMERKING: De American Heart Association heeft wat zij als optimale nuchtere triglyceriden beschouwt verlaagd tot minder dan 100 mg/dL.
5. Een nuchtere bloedglucose (bloedsuiker) van 100 mg/dL of hoger.

Epidemie

Als u het metabool syndroom hebt, bent u lang niet alleen. Deze voorloper van diabetes type 2 en een andere voorloper, pre-diabetes (gedefinieerd als een nuchtere glucose tussen 100 en 125) zijn nu zo wijdverbreid dat wetenschappers schatten dat de meerderheid van de Amerikanen boven de 65 jaar ze heeft. Bijna 50% van de Amerikanen boven de 40 jaar heeft het metabool syndroom. En alarmerend is dat steeds meer kinderen, vooral kinderen met overgewicht, met het syndroom worden gediagnosticeerd.

Er is nog meer verontrustend nieuws. Het metabool syndroom en pre-diabetes verhogen het risico op hart- en vaatziekten bijna net zo sterk als diabetes type 2.

Schrikbarend genoeg zou je kunnen zeggen dat je geluk hebt als je diabetes type 2 bereikt. Veel te veel mensen bezwijken aan hart- en vaatziekten in de eerdere stadia van diabetes – wanneer ze het metabool syndroom of pre-diabetes hebben.

Pre-diabetes

Al bijna 90 miljoen Amerikanen, meer dan 25% van onze totale bevolking, hebben pre-diabetes, en ongeveer 90% is zich daar niet eens van bewust. Waarschuwt de Centers for Disease Control and Prevention: “Zonder veranderingen in levensstijl om hun gezondheid te verbeteren, zal 15% tot 30% van de mensen met pre-diabetes type 2 diabetes ontwikkelen binnen 5 jaar.

Al dit lijden, al deze vroege sterfte, is te voorkomen . Ze zijn het directe gevolg van de manier waarop we leven – door onze sedentaire gewoonten en onze westerse eetgewoonten, beroofd van hele, vezelrijke voedingsmiddelen en vol met fastfood en andere calorierijke junk.

Hoe het metabool syndroom begint

Het metabool syndroom begint meestal met insulineresistentie. Insulineresistentie gebeurt wanneer onze cellen zich “verzetten” tegen insuline.

Dit is wat er in ons lichaam gebeurt. Normaal gesproken zetten we de suikers en zetmelen die we eten om in een vorm van suiker die glucose wordt genoemd. De bloedbaan voert de glucose naar de lichaamscellen. Insuline, een hormoon dat door de alvleesklier wordt geproduceerd, “geleidt” de glucose naar de cellen, waar het wordt omgezet in energie. Je bent insulineresistent als je cellen de insuline niet willen “accepteren”. Figuurlijk gesproken, hebben je cellen borden op hun deuren die zeggen, “Sorry, gesloten voor zaken. We hebben al alle glucose die we nodig hebben.”

Dus moet de alvleesklier meer insuline pompen in een poging om die deuren open te “duwen” en te voorkomen dat de bloedsuikerspiegel te hoog wordt. Daarom is de insulinespiegel van mensen met het metabool syndroom, pre-diabetes of diabetes vaak hoger dan die van anderen.

In ongeveer de helft van alle gevallen leidt insulineresistentie tot een steeds hogere bloedsuikerspiegel en diabetes type 2 (gedefinieerd als een nuchtere glucose van 126 of meer). Uiteindelijk kan de alvleesklier het begeven. Jarenlang heeft de alvleesklier op volle toeren gedraaid en steeds meer insuline naar buiten gepompt in een poging om door de deuren van de cellen te breken. Uiteindelijk kan hij niet genoeg extra insuline produceren om de insulineresistentie te overwinnen. Als gevolg daarvan moeten mensen die al vele jaren diabetes type 2 hebben, vaak hun toevlucht nemen tot insuline-injecties.

Wat veroorzaakt insulineresistentie?

Hier is wat we weten. De omgeving is belangrijk. De grote meerderheid van de mensen met insulineresistentie heeft overgewicht. Maar wetenschappers weten dat genetische aanleg ook een rol speelt, omdat sommige mensen met een normaal gewicht insulineresistent zijn – en sommige zeer zwaarlijvige mensen niet.

Naast overgewicht en het hebben van een genetische aanleg, zijn andere factoren die bijdragen aan insulineresistentie:

• Slechte voeding: Zelfs bij mensen met een normaal gewicht wordt een dieet met veel vetten en sterk geraffineerde, bewerkte voedingsmiddelen zoals suikers, wit brood en droge granen in verband gebracht met een groter risico op het ontwikkelen van insulineresistentie en alle andere aspecten van het metaboolsyndroom.
• Inactiviteit
• Roken
• Veroudering

Hoe voorkom of keer je het Metabool Syndroom?

Er is niet één magische pil die het syndroom uitroeit. Farmaceutisch wordt het stapsgewijs behandeld. Mensen nemen het ene type medicijn, meestal statines, om het cholesterolgehalte onder controle te houden, een ander om de bloeddruk te verlagen, weer een ander om de triglyceriden te verlagen, en weer andere om een hoge bloedsuikerspiegel te behandelen. Tot op heden zijn er geen medicijnen goedgekeurd voor insulineresistentie.

De veel betere aanpak – een die het totale probleem aanpakt – is de meer natuurlijke manier: een gezond dieet en regelmatige lichaamsbeweging. Volgens deskundigen als Dr. Paul Ridker van het Center for Cardiovascular Disease Prevention van het Brigham and Women’s Hospital in Boston is dit ook de meest effectieve manier, omdat het zich richt op wat vaak de wortels van het probleem zijn: slechte voeding, gebrek aan lichaamsbeweging en overtollig lichaamsvet, vooral in de buik.

Oh, wat die reserveband kan doen!

Extra buikvet is problematisch omdat het niet zomaar een slapend rolletje vet is. Die vetcellen, gewikkeld rond organen als de lever en de alvleesklier, zijn zeer actief. Ze pompen hormonen en andere chemicaliën uit die de bloeddruk verhogen, het cholesterolgehalte verergeren, onze stofwisseling vertragen (dus ja, we komen uiteindelijk nog meer aan), en het delicate insulinesysteem verstoren, wat insulineresistentie veroorzaakt.

De chemicaliën die het buikvet afscheidt, veroorzaken ook ontstekingen in het hele lichaam. Dat is slecht nieuws, want hoge ontstekingsniveaus worden steeds vaker in verband gebracht met een hoger risico op hartaanvallen, beroertes, artrose en zelfs de ziekte van Alzheimer.

Een uitpuilende buik, kortom, is dodelijk, en dat blijkt zelfs als je geen overgewicht of obesitas hebt volgens andere maatstaven, zo blijkt uit onderzoek. In de Archives of Internal Medicine analyseerden wetenschappers gegevens van meer dan 100.000 mensen die tien jaar lang werden gevolgd, en ontdekten dat mannen en vrouwen met een dikke buik een dubbel, en zelfs meer, risico op overlijden hadden dan mensen met een slankere buik, en deze conclusies golden ook voor mensen met een normaal totaalgewicht, gemeten aan de hand van de BMI (body mass index).

Opruimen van een metabolische puinhoop

Nu het goede nieuws. Met programma’s die de levensstijl veranderen, zoals Pritikin, beginnen de problemen die samen het metabool syndroom vormen, snel en gelijktijdig te verdwijnen. In de afgelopen 40 jaar hebben onderzoeken, gepubliceerd in peer-reviewed tijdschriften zoals Diabetes Care en het New England Journal of Medicine, aangetoond dat het Pritikin Programma de bloeddruk verlaagt, het cholesterol- en triglyceridenprofiel drastisch verbetert, lichaamsvet verwijdert en de bloedsuikerspiegel normaliseert.

Het goede nieuws is ook dat slechts een kleine hoeveelheid gewichtsverlies – ongeveer 5% van het lichaamsgewicht – kan helpen de insulinegevoeligheid te herstellen. In feite kan alleen al het beginnen met het Pritikin Dieet en Oefenprogramma het Metabool Syndroom omkeren.

Voordelen van dieet en levensstijl voor het metabool syndroom

Onderzoekers van UCLA hebben in het Journal of Applied Physiology gedocumenteerd dat de meerderheid van de mensen die met het syndroom bij het Pritikin Longevity Center aankwamen, binnen drie weken hun cholesterolgehalte, bloeddruk, triglyceriden en bloedsuikers zo sterk konden verbeteren dat ze niet langer voldeden aan de criteria van de drie risicofactoren voor het syndroom.

Daarnaast bleek uit onderzoek van wetenschappers van de Universiteit van Washington dat 67 volwassenen met diabetes type 2 en/of het metabool syndroom na twee weken Pritikin-programma grote verbeteringen hadden bereikt in meerdere cardiovasculaire risicofactoren. Bloedglucose, LDL-cholesterol, en systolische en diastolische bloeddruk werden gemiddeld 10% tot 15% verlaagd; triglyceriden daalden met 36%; de body mass index daalde met 3%; en 37% van de proefpersonen voldeed niet langer aan de criteria van het National Cholesterol Education Program voor het metabool syndroom.

“De resultaten van deze studies laten zien dat drastische veranderingen in dieet en activiteitsniveaus snel en gunstig de meeste metabolische afwijkingen kunnen veranderen die worden gezien bij mensen met het metabool syndroom,” merkt Kimberly Gomer, MS, RD, LDN, directeur voeding van het Pritikin Longevity Center op.

Kinderen hebben er ook baat bij. In een onderzoek naar kinderen (8 tot 17 jaar) met overgewicht die samen met hun ouders het Pritikin-programma volgden, stelden wetenschappers vast dat de kinderen met het metabool syndroom het twee weken durende programma van Pritikin voor gezond leven vrij van het syndroom verlieten.

Onderzoek heeft ook uitgewezen dat het Pritikin-programma effectief is in het beteugelen van ontstekingsfactoren die verband houden met het metabool syndroom en overgewicht. Bij het bestuderen van kinderen met overgewicht en obesitas die deelnamen aan het twee weken durende Family Health Camp van Pritikin, rapporteerden UCLA-wetenschappers een aanzienlijke verbetering van markers van niet alleen metabolische gezondheid, maar ook chronische ontsteking.

Een sleutelfactor bij het terugdringen van ontsteking, zo concludeerden de auteurs, was de drastische vermindering van de inname van verzadigd vet door het Pritikin Eating Plan.

De wetenschap leert ook dat het verminderen van de factoren die deel uitmaken van het Metabool Syndroom ook het risico op prostaatkanker kan verminderen.

Bottom Line

De optimale aanpak voor het voorkomen van het metabool syndroom is het verliezen van overtollig gewicht met regelmatige lichaamsbeweging en een dieet, zoals het Pritikin Eating Plan, dat zich richt op voedingsmiddelen met een lage calorische dichtheid en van nature veel vezels en voedingsstoffen, met inbegrip van volkoren voedingsmiddelen zoals warme granen, maïs, volkoren pasta, en bruine rijst; grote hoeveelheden fruit, groenten en zetmeelrijke voedingsmiddelen zoals aardappelen, yams, bonen, linzen en erwten; en bescheiden hoeveelheden vetvrije zuivelproducten, zeevruchten, en mager gevogelte en vlees.

Zoals meer dan 100 studies in toonaangevende, door vakgenoten beoordeelde medische tijdschriften hebben aangetoond, en zoals Nathan Pritikin vier decennia geleden al constateerde, werkt deze eenvoudige maar krachtige dieet- en bewegingsaanpak als een één-tweetje tegen het metabool syndroom, en helpt daarmee de belangrijkste doodsoorzaken en oorzaken van invaliditeit in de Verenigde Staten te voorkomen en onder controle te houden, waaronder hart- en vaatziekten, diabetes type 2, hoge bloeddruk en beroertes.

“Als er ooit een wondermiddel bestond om het metabool syndroom om te keren en een langdurige gezondheid op te bouwen, dan is het Pritikin-programma het wel,” vat Gomer samen.

Origineel gepubliceerd in in 2013. Bewerkt in 2019 door Kell Wynn