De ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson zijn beide neurologische ziekten. Beide ziekten worden veroorzaakt door beschadigde hersencellen. Beide aandoeningen kunnen gepaard gaan met dementie, maar ook met depressie, angststoornissen en slaapstoornissen. Beide aandoeningen kunnen leiden tot psychotische symptomen zoals wanen en hallucinaties.
Hoewel de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson bepaalde oorzaken en gevolgen gemeen hebben, zijn de twee ziekten verschillend. Ze beïnvloeden de hersenen en ontwikkelen zich op verschillende manieren. Beide aandoeningen beïnvloeden mensen op een andere manier, manifesteren zich anders, en verlopen in een ander tempo.
Ik had een vader met Parkinson en een moeder met dementie. Mijn ervaring was dat de ziekte van Parkinson langzamer voortschreed en meer motorisch dan mentaal van aard was.
Mijn vader had last van tremoren, evenals veranderingen in zijn lopen en gezichtsuitdrukkingen. Maar zijn cognitieve vermogens bleven relatief intact tot in de allerlaatste stadia van de ziekte. De dementie van mijn moeder maakte haar zwak en onzeker op de been, maar ze bleef actief en mobiel, zelfs toen haar cognitieve vermogen afnam.
Wat is Parkinson?
De ziekte van Parkinson tast hersencellen aan die dopamine produceren, een belangrijke chemische stof in de hersenen die een rol speelt bij de communicatie tussen zenuwcellen. Dopamine bevindt zich in een deel van de hersenen dat de substantia nigra wordt genoemd, een structuur in het midden van de hersenen die een rol speelt bij de beloning bij beweging.
Terwijl er cognitieve problemen kunnen zijn die met Parkinson worden geassocieerd, zijn er meestal meer lichamelijke problemen. Deze kunnen onder meer tremoren, veranderingen in houding, evenals veranderingen in looppatronen en gezichtsuitdrukkingen omvatten.
De ziekte van Parkinson veroorzaakt problemen met de motorische coördinatie, met name het initiëren van beweging, opeenvolgende bewegingen en traagheid van beweging. Het hersencircuit dat ritme en beweging regelt, raakt door Parkinson ontspoord.
De symptomen van Parkinson ontwikkelen zich meestal langzaam in de loop der jaren. Er zijn “vijf stadia” van Parkinson, variërend van mild tot meer uitgesproken. Fase één belemmert iemands dagelijks leven niet dramatisch. In stadium twee worden tremoren en bewegingsproblemen meer uitgesproken.
In stadium drie, of het “middenstadium”, wordt het evenwicht een probleem, vallen komt vaak voor, en aankleden kan een uitdaging zijn. Iemand met stadium vier van Parkinson zou waarschijnlijk niet alleen moeten wonen, omdat het moeilijk wordt om te staan en een volledig onafhankelijk leven te leiden.
Fase vijf is het meest invaliderende stadium. In dit stadium was mijn vader aan een rolstoel gekluisterd en moest mijn moeder fulltime voor hem zorgen. Op dit punt beginnen de niet-motorische vaardigheidssymptomen zich te manifesteren, zoals hallucinaties, waanideeën en dementie.
Hoewel er geen “genezing” is voor Parkinson, wordt het beschouwd als een zeer behandelbare aandoening. Als in een vroeg stadium de juiste diagnose wordt gesteld, leiden veel Parkinson-patiënten nog vele jaren een productief en zelfvoorzienend leven.
Parkinson veroorzaakt niet altijd dementie
Terwijl cognitieve achteruitgang zowel bij Alzheimer als bij Parkinson voorkomt, is het minder waarschijnlijk dat dit bij Parkinson-patiënten gebeurt. Volgens studies ontwikkelt slechts de helft van de Parkinson-patiënten cognitieve problemen. Dit kan variëren van lichte vergeetachtigheid tot volledige dementie.
Wanneer zich bij Parkinson dementie voordoet, doet deze zich voor in het “subcorticale” gebied van de hersenen. Alzheimer-dementie treedt op in het “corticale” gebied van de hersenen. Als gevolg hiervan kunnen de klinische symptomen van deze twee vormen van dementie enigszins verschillend zijn.
Dementie van Parkinson vs. Dementie van Alzheimer
Volgens deskundigen kan Parkinson-dementie een verminderde lichamelijke activiteit veroorzaken en de motoriek aantasten. Twee neurotransmitters (chemische stoffen die door hersencellen worden aangemaakt), dopamine en serotonine genaamd, worden vaak beschadigd door Parkinson.
Naast problemen met beweging en coördinatie kan deze vorm van dementie ook een trager denkproces en geheugenproblemen veroorzaken. Dit is echter meestal minder uitgesproken, tot in de latere stadia van de ziekte.
Bij Alzheimer stapelen twee soorten eiwitten in de hersenen, tangles (tau) en plaques (bèta-amyloïde), zich op en doden hersencellen. Deze door Alzheimer veroorzaakte dementie tast het geheugen, het helder denken, het taalvermogen en de oriëntatie aan. Het begripsvermogen, het leervermogen en het beoordelingsvermogen nemen af. Het opslaan van nieuwe informatie en het ophalen van het geheugen worden meer beïnvloed dan de motoriek.
Het onderscheid maken tussen deze neurodegeneratieve aandoeningen is belangrijk om de beste behandelingsaanpak te bepalen. Medicijnen voor de ene aandoening kunnen problemen veroorzaken wanneer ze worden toegediend aan een patiënt met de andere aandoening.
7 manieren om het risico op Parkinson en Alzheimer te verkleinen
Er is momenteel geen “genezing” voor beide ziekten. Parkinson wordt echter beschouwd als een beter behandelbare aandoening, vooral in de vroege stadia van de ziekte. De behandelingen omvatten medicatie, fysiotherapie en aanpassingen van de levensstijl, zoals veranderingen in het dieet. Onderzoek blijft erop wijzen dat een gezonde levensstijl voor de hersenen zowel Alzheimer als Parkinson kan helpen voorkomen. Hier zijn enkele basisrichtlijnen:
- Neem een gezond dieet met goede voeding. Hersengezonde diëten, zoals het mediterrane dieet of het “DASH”-dieet hebben bewezen een verschil te maken. Diëten met verse groenten en fruit, volle granen, olijfolie, bonen, vis, gevogelte en zuivel kunnen beschermen tegen hart- en vaatziekten, diabetes en kanker, en bevorderen de cognitieve gezondheid. Door ontstekingen en oxidatieve stress te verminderen, bevorderen deze diëten de cognitieve gezondheid. Ze kunnen de risico’s op de ziekte van Alzheimer en Parkinson verminderen. Blijf weg van verwerkt vlees, boter en zware room, verzadigd vet. Te veel suiker is ook gevaarlijk. Suiker is een ontstekingsremmer die ook kan leiden tot ongezonde gewichtstoename.
- Fitness en lichaamsbeweging. Ten minste 30 minuten matige aërobe lichaamsbeweging, 3-4 dagen per week, wordt beschouwd als een preventieve maatregel. Bouw lichaamsbeweging in de dagelijkse routine in. Het hoeft niet veel impact te hebben; het kan wandelen, fietsen of zwemmen zijn.
- Zorg voor een goede nachtrust. Zeven tot acht uur slaap elke nacht wordt aanbevolen. Klinische studies hebben aangetoond dat slapeloosheid en slaapkwaliteit een dramatisch effect kunnen hebben op de hersenen en het algehele welzijn, en dat slaapproblemen kunnen bijdragen aan de ziekte van Alzheimer
- Beheers stress en hoge bloeddruk. Stress kan vasculaire dementie veroorzaken en andere gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Houd hypertensie onder controle en bescherm tegen cognitieve achteruitgang. Yoga, meditatie en diepe ademhalingsoefeningen kunnen allemaal helpen. Hetzelfde geldt voor rust in een tuin of luisteren naar rustgevende, ontspannende muziek. Emotioneel welzijn verbetert het lichamelijk welzijn.
- Doe aan sociale interactie. Deskundigen zijn van mening dat sociale betrokkenheid een gezonde levensduur bevordert en veel ziekten kan helpen voorkomen. Interactie met familie en vrienden, deelnemen aan gemeenschapsactiviteiten en het volgen van een cursus kunnen allemaal de geest bezig houden en is op vele fronten voedend. Alleen en teruggetrokken zijn kan depressie veroorzaken en ook leiden tot cognitieve achteruitgang.
- Zorg voor mentale stimulatie. Het is altijd belangrijk om mentaal stimulerende activiteiten te ondernemen. Boeken lezen, kruiswoordpuzzels en andere hersenspelletjes doen, en kaartspelletjes spelen zijn allemaal stimulerende activiteiten. Als de hersenen actief zijn, is er minder kans op atrofie. Een actieve geest en een actief lichaam helpen de hersenen gezond te houden.
- Muziektherapie. Van de kracht van muziek in de dementiezorg wordt al lang gedacht dat het welzijn en genezing bevordert en helpt stress te beheersen. Luisteren naar muziek, zingen, zelfs dansen of gewoon met de voeten tikken en in de handen klappen kan emotioneel en lichamelijk lonend zijn. Muziektherapie blijkt ook mensen met Parkinson te helpen.
Zorgen voor iemand met Parkinson
Probeer geduld en begrip wanneer u met Parkinson te maken krijgt. U kunt als verzorger erg gefrustreerd en uitgedaagd zijn, maar mensen met Parkinson zijn net zo gefrustreerd. Hun lichamelijke en geestelijke aandoeningen kunnen slopend, deprimerend en vernederend zijn.
Dieet en voeding kunnen een enorme invloed hebben op de gezondheid en het comfort van een Parkinson-patiënt. Goed eten, meer rust nemen, goed slapen, frisse lucht en lichaamsbeweging kunnen een verschil maken. De juiste medicatie en aanvullende therapieën zijn ook belangrijk.
Aangezien Parkinson van invloed is op de motorische vaardigheden van een patiënt, kan het nodig zijn aanpassingen in de woonomgeving aan te brengen om tegemoet te komen aan problemen met rolstoelen en beperkte mobiliteit. Professionele thuiszorg voor Parkinson-patiënten kan ervoor zorgen dat zij onafhankelijk blijven en kan de kwaliteit van leven verbeteren.
Het allerbelangrijkste is dat u hulp en steun zoekt bij familie, vrienden en steungroepen voor verzorgers. Maak gebruik van de hulpbronnen in uw omgeving. Het dragen van alle lasten kan een tol eisen van een verzorger.
Zorg goed voor uzelf, anders zult u niet in staat zijn om voor uw dierbare te zorgen. Volg de preventieve adviezen hierboven ook voor uzelf, en haal diep adem!