Xanax, ook bekend onder de generieke drugsnaam alprazolam, is een veel voorgeschreven medicijn. Het is de meest voorgeschreven drug die de mentale toestand van een persoon kan beïnvloeden. Artsen gebruiken Xanax vaak om mensen met ernstige angst- of paniekklachten te behandelen. Het geneesmiddel is echter niet vrij van risico’s. Xanax is door de Drug Enforcement Administration geclassificeerd als een Schedule IV gecontroleerde stof.
Daar komt nog bij dat Xanax, als benzodiazepine, in de hersenen moet komen om te kunnen werken. De hersenen zijn de plaats waar Xanax werkt. Helaas kan Xanax andere effecten op de hersenen hebben die niet wenselijk zijn. Xanax kan bijvoorbeeld invloed hebben op het geheugen en het denken. Sommige van deze effecten kunnen langdurig of permanent zijn – zelfs als de persoon stopt met het gebruik van de drug.
Korte-termijneffecten: Xanax en de hersenen
De meeste formuleringen van Xanax zijn kortwerkend. De drug begint dus zeer snel te werken en bereikt zijn piekeffect binnen een tot twee uur. Enkele van de meest voorkomende bijwerkingen van Xanax houden verband met het effect op de hersenen:
- Slaperig of moe voelen
- Dizelig voelen
- Geheugenproblemen, waaronder geheugenverlies voor gebeurtenissen die plaatsvinden na inname van het middel
- Stemmingsproblemen
Xanax en hersenchemie op de korte termijn
Xanax werkt op de hersenen door het versterken van het effect van een chemische stof genaamd gamma-aminoboterzuur (GABA). Sommige artsen beschrijven GABA als een natuurlijk kalmeringsmiddel. GABA stopt hersensignalen die anders de hersenen zouden prikkelen en tot angst of paniek zouden leiden. Hogere niveaus van de chemische stof kunnen ervoor zorgen dat iemand zich ontspannen of slaperig voelt. Xanax is een krachtige drug die krachtiger is dan sommige andere benzodiazepinen. Ook kan Xanax, in tegenstelling tot sommige andere benzodiazepinen, het beloningssysteem van de hersenen activeren. Hierdoor lopen mensen een groter risico om verslaafd te raken aan Xanax dan aan andere benzodiazepinen.
Lange-termijneffecten: Xanax en de hersenen
Langdurig gebruik van Xanax kan leiden tot geheugenproblemen. Uit onderzoek is gebleken dat mensen die Xanax gebruiken meer geheugenproblemen hebben dan mensen die de drug niet gebruiken. Artsen ontdekten dat mensen die stopten met het gebruik van Xanax geheugenproblemen hebben die vier maanden aanhouden. Deze geheugenproblemen kunnen in sommige gevallen blijvend zijn. Andere langetermijneffecten van benzodiazepinen zijn onder meer:
- visueel-ruimtelijke problemen
- verlaagd IQ
- problemen met het snel verwerken van informatie
- problemen met het aanleren van nieuwe verbale vaardigheden
- problemen met concentratie
- vertraging in reactietijd
Hoewel, Het is belangrijk op te merken dat de meeste onderzoeken naar de langetermijneffecten van benzodiazepinen op de hersenen zijn uitgevoerd met mensen die op dat moment de drug gebruikten. Daarom blijft het onduidelijk of deze effecten te wijten zijn aan veranderingen in de hersenen zelf, of gewoon bijwerkingen van de drug die weggaan als de drug wordt gestopt.
Xanax en hersenchemie op de lange termijn
a verloop van tijd beginnen de hersenen hogere niveaus van GABA te verwachten. Daarom kunnen de hersenen minder GABA zelf aanmaken en gaan ze afhankelijk worden van Xanax. Dit proces kan al na zes weken plaatsvinden. Iemand kan sterkere doses Xanax nodig hebben om dezelfde kalmerende effecten te krijgen die hij oorspronkelijk ervaarde. Na verloop van tijd leidt dit patroon tot tolerantie, afhankelijkheid en kan het zelfs leiden tot verslaving.
Als iemand plotseling stopt met het innemen van Xanax, kunnen angst- en paniekaanvallen erger worden dan voorheen, omdat de hersenen niet meer zoveel GABA uit zichzelf aanmaken. Artsen noemen deze ontwikkeling rebound anxiety. Waarschijnlijk als gevolg van rebound-angst, staat Xanax erom bekend dat het ergere ontwenningsverschijnselen veroorzaakt dan andere benzodiazepinen. Sommige van deze ontwenningsverschijnselen kunnen maanden of jaren aanhouden. Veel ontwenningsverschijnselen houden verband met de effecten van Xanax op GABA in de hersenen, en kunnen bestaan uit:
- angstig of paniekerig gevoel
- slaapproblemen
- duizelig gevoel
- veranderingen in de mentale status
- stemmingsveranderingen
- aanvallen
Kernpunten: Xanax en de hersenen
Belangrijke punten met betrekking tot Xanax en het effect ervan op de hersenen zijn onder meer:
- Xanax, ook bekend onder de generieke naam alprazolam, is een benzodiazepinedrug en een gereguleerde stof
- Xanax wordt vaak gebruikt bij stemmingsproblemen zoals angst- of paniekaanvallen
- Xanax verhoogt het niveau van een chemische stof in de hersenen genaamd GABA die mensen helpt kalmeren
- Geweldig genoeg kan het gebruik van Xanax leiden tot andere bijwerkingen zoals slaperig voelen, duizelig voelen en zelfs geheugenverlies veroorzaken
- Langetermijneffecten van Xanax-gebruik kunnen problemen met leren of concentreren en permanente geheugenproblemen zijn
- Na verloop van tijd, wennen de hersenen aan de hogere GABA-niveaus door Xanax-gebruik en kunnen ze problemen krijgen om zelf voldoende GABA aan te maken
- Veel ontwenningsverschijnselen van Xanax houden ook verband met de effecten op de hersenen
- Bronnen
Ait-Daoud N., Hamby AS., Sharma S., Blevins D. “A Review of Alprazolam Use, Misuse, and Withdrawal.” PMC, 12 maart 2018. Accessed May 26, 2019.
Stewart SA. “De effecten van benzodiazepinen op cognitie.” Journal of Clinical Psychiatry, 12 maart, 2018. Accessed May 26, 2019.
Parks, J. “Veilig & Effectief gebruik van Benzodiazepinen in de klinische praktijk.” Substance Abuse and Mental Health Services Administration, 31 mei 2017. Accessed May 26, 2019.
Medical Disclaimer: The Recovery Village streeft ernaar de kwaliteit van leven te verbeteren voor mensen die worstelen met een stoornis in het gebruik van substantie of geestelijke gezondheid met op feiten gebaseerde inhoud over de aard van gedragsgerelateerde gezondheidsaandoeningen, behandelingsopties en hun gerelateerde uitkomsten. Wij publiceren materiaal dat is onderzocht, geciteerd, bewerkt en beoordeeld door bevoegde medische professionals. De informatie die wij verstrekken is niet bedoeld als vervanging voor professioneel medisch advies, diagnose of behandeling. Het mag niet worden gebruikt in plaats van het advies van uw arts of andere gekwalificeerde zorgverlener.