Het is een geruststellende gedachte dat als je op de een of andere manier door een walvis à la Jona of Pinokkio zou worden opgeslokt, je gewoon heelhuids in zijn buik zou blijven hangen totdat hij je er uiteindelijk weer uit zou spugen, ongedeerd en intact. Helaas zijn de omstandigheden in een walvis iets minder dan optimaal voor een mens om te overleven, maar wees gerust – de kans dat je in zo’n situatie terechtkomt is vrij klein.
In een artikel uit 2012 voor Salon heeft verslaggever Ben Shattuck zich verdiept in de archieven van de New Bedford Whaling Museum Research Library. Ondanks zijn uitgebreide onderzoek in een van de meest uitgebreide walvisarchieven ter wereld, slaagde hij er niet in ook maar één melding te vinden van iemand die ooit levend door een walvis was opgeslokt. Hij vond veel verslagen van walvisvaarders die door de dieren waren gebeten of verwond, en verschillende die stierven nadat ze in de clinch waren geraakt met een walvis, maar geen enkel verslag had betrekking op inslikken.
Advertentie
Maar hoe zit het dan met James Bartley? Volgens de legende maakte Bartley in de 19e eeuw deel uit van een walvisjachtbemanning op de Falklandeilanden toen hij levend werd opgeslokt door een walvis. Een paar dagen later slaagde zijn bemanning erin de walvis te vangen en open te snijden, waardoor Bartley werd bevrijd. Niet alleen was de zeeman nog in leven, maar hij had ook een blekere teint gekregen dankzij de blootstelling aan maagzuur in de buik van het beest. Het is een prachtig verhaal — en de uitgebleekte details maken het aannemelijker — maar als je een beetje in het verhaal graaft zul je ontdekken dat het gewoon niet waar is. Het verhaal vindt zijn oorsprong in een brief die geschreven zou zijn door een van Bartley’s mede bemanningsleden, die met Bartley zou hebben gevaren op de Star of the East. Nader onderzoek wijst uit dat er niet alleen niemand met de naam James Bartley aan boord was, maar dat het schip ook niet echt een walvisvaarder was. Nog veelzeggender is dat de vrouw van de kapitein van het schip officieel heeft verklaard dat het hele walvisverhaal nooit echt heeft plaatsgevonden en dat het waarschijnlijk gewoon een verzinsel was van een verveelde groep bemanningsleden.
Met hun enorme bek lijkt het zeker mogelijk dat een walvis iemand in zijn geheel zou kunnen inslikken, dus waarom is het zo onwaarschijnlijk? Kijk eens naar de anatomie van de walvis; baleinwalvissen, of walvissen zonder tanden, behoren tot de grootste wezens op aarde. Ondanks hun enorme afmetingen kunnen baleinwalvissen, waaronder de blauwe vinvis en de gewone vinvis, je nooit in hun buik krijgen, dankzij hun relatief kleine slokdarm. Deze dieren zijn ontworpen om kleine prooien te eten, zoals zeeplankton, en de opening in hun keel is ongeveer zo groot als een basketbal, dus zover zou je nooit komen.
Maar hoe zit het met tandwalvissen? Potvissen eten hele inktvissen en zeehonden, dus je zou gemakkelijk door hun keel en in hun buik passen. Maar als je eenmaal de eerste van de vier magen van de potvis hebt bereikt, is je reis waarschijnlijk snel voorbij. Niet alleen zou het maagzuur van de walvis snel werk van je maken, maar je zou ook een duidelijk gebrek aan lucht aan de binnenkant ervaren.