Ingenieuze extra lagen van deze dubbelblindheid worden toegevoegd door de moderne apparaten van mobiele telefoons en computers. Wanneer de paden van de twee undercovermannen elkaar kruisen, wat niet anders kan, zullen ze dan uiteindelijk aan weerszijden van hetzelfde telefoongesprek belanden? Wanneer de agenten vermoeden dat ze een informant in hun midden hebben, wat als ze de informant de opdracht geven zichzelf te vinden? De valstrikken en het verraad van het undercoverleven worden gedramatiseerd in een van mijn favoriete momenten, wanneer een van de personages te horen krijgt: “Ik gaf je het verkeerde adres. But you went to the right one.”
Hoewel veel van de plotwendingen in Scorsese’s film en het “origineel” uit Hong Kong vergelijkbaar zijn, is dit Scorsese’s film ten voeten uit, vanwege zijn inzicht in het centrale onderwerp van zoveel van zijn werk: schuldgevoel. Het is redelijk om aan te nemen dat de arbeidersmannen uit Boston met de namen Costigan, Sullivan, Costello, Dignam en Queenan zijn opgevoed als Iers-Amerikaanse katholieken, en dat als ze zich buiten de wetten van de kerk hebben bewogen, ze zich desondanks niet hebben bevrijd van een gevoel van schuld.
De veelgetrouwde Scorsese vertelde me ooit dat hij dacht dat hij naar de hel zou gaan omdat hij de kerkelijke regels over huwelijk en echtscheiding had overtreden, en ik geloofde hem. Denk nu eens aan het schuldgevoel als je tegelijkertijd (1) misdaden begaat en (2) de mannen bedriegt die van je afhankelijk zijn. Zowel Billy als Colin doen dat, hoewel misschien alleen een theoloog hun specifieke zonde zou kunnen benoemen. Een theoloog, of Shakespeare, wiens advies van Polonius zij niet opvolgen: “Wees trouw aan je eigen ik, en het volgt, zoals de nacht de dag, je kunt dan tegen niemand vals zijn. Een andere amateur-theoloog, Hemingway, zei dat het goed is als je je daarna goed voelt, en slecht als je je daarna slecht voelt. Colin en Billy voelen zich de hele tijd slecht, en dus is hun leven een voorstelling die een leugen is. En dat is de sleutel tot de prestaties van DiCaprio en Damon: het ligt in de aard van de film dat we geloven dat de meeste personages voor zichzelf acteren of spreken. Maar in vrijwel elk moment in deze film, op een paar sleutelscènes na, is dat niet het geval. Beide acteurs brengen dit kwellende innerlijke conflict zo over dat we het kunnen voelen en voelen, maar niet zien; ze zwaaien niet met vlaggen om de aandacht te vestigen op hun bedrog. In die zin zijn de meest eerlijke en oprechte personages in de film Queenan (Sheen), Costello (Nicholson), en Costello’s rechterhand, French (Ray Winstone, die voortreffelijke Britse acteur die elke zin belichaamt met de autoriteit van God die aan Mozes dicteert).