Het is een moeilijke beslissing, maar de keuze om uw kat een “goede dood” te geven is vaak de meest humane.
Hoe kun je in vredesnaam verder leven zonder je kat – de geliefde beste vriend met wie je de afgelopen 10 of 15 jaar je leven hebt gedeeld? Dat is een van de uitdagende en mogelijk onbeantwoordbare vragen die liefhebbende en gewetensvolle katteneigenaren zich moeten stellen als hun dierenarts voorstelt om euthanasie te overwegen.
De goede dood
De term euthanasie is afgeleid van twee Griekse woorden-eu, wat goed betekent, en thanatos, wat dood betekent. In een rapport gepubliceerd in 2001, definieerde de American Veterinary Medical Association (AVMA) deze “goede dood” als volgt: “Euthanasie is het op humane wijze veroorzaken van de dood van een dier. Het is onze verantwoordelijkheid als dierenartsen en mensen om ervoor te zorgen dat als het leven van een dier moet worden genomen, dit gebeurt met de hoogste mate van respect, en met de nadruk op het zo pijnloos en angstvrij mogelijk maken van de dood.”
“Alle katteneigenaren moeten de feiten kennen over euthanasie, wat een zeer gecompliceerde kwestie is,” zegt Fred Scott, DVM, PhD, voormalig directeur van het Cornell University’s Feline Health Center. “We willen allemaal onze dieren zoveel mogelijk lijden besparen, en in situaties waarin een kat ernstig ziek is en pijn lijdt en we geen behandelingsalternatieven meer hebben, kan de euthanasie-optie zeer nuttig zijn. Maar het is altijd zowel een zegen als een vloek – een zegen dat we het kunnen doen om het lijden van een dier te verlichten, maar een vloek omdat wij de beslissing moeten nemen.”
Het voortraject
In de meeste gevallen is er een goede en echt humane reden om de procedure te overwegen. De kat kan een chronische, progressieve, recidiverende ziekte hebben waarvoor alle behandelingsmogelijkheden zijn uitgeput. Hij kan in een eindstadium van orgaanfalen verkeren dat, na een onbepaalde periode van pijn en lijden, onvermijdelijk fataal zal zijn. Hij heeft een neurologische aandoening ontwikkeld die hem uiterst moeilijk te verzorgen maakt. Of hij is aangereden door een auto en onherstelbaar gewond geraakt.
Hoewel een dierenarts erop kan wijzen dat een verwonding of ziekte euthanasie zou rechtvaardigen, is altijd de toestemming van de eigenaar voor de procedure vereist. (Dr. Scott adviseert om katten altijd te voorzien van een microchip of een identificatieplaatje, zodat hun eigenaar kan worden bereikt in het geval het dier van huis wegloopt en een levensbedreigend ongeluk krijgt.)
Na ondertekening van de toestemming kan de eigenaar meestal kiezen of hij bij de procedure aanwezig wil zijn, het stoffelijk overschot van de kat na afloop wil bekijken of afscheid van het dier wil nemen voordat de procedure wordt gestart. “Ik geef er altijd de voorkeur aan om eigenaren zoveel mogelijk opties aan te bieden,” zegt Dr. Scott. “Als ze bij de ingreep aanwezig willen zijn, heb ik daar geen probleem mee.
“Als er kinderen bij betrokken zijn, raad ik de ouders sterk aan dit van tevoren met hen te bespreken. Vermijd het gebruik van eufemismen als ‘in slaap brengen’, want zulke termen kunnen erg verwarrend zijn voor jongeren. Als je ze precies laat weten wat er aan de hand is en waarom, dan is het prima als het hele gezin erbij is. Tenzij het om een ernstig getraumatiseerd dier gaat, is euthanasie bijna altijd een electieve procedure, zodat het gezin zich er samen van tevoren op kan voorbereiden.”
Ook voorafgaand aan de procedure wordt eigenaren meestal gevraagd naar de overblijfselen van het dier. De eigenaars kunnen het lichaam van het geëuthanaseerde dier mee naar huis willen nemen en zelf voor de crematie of begrafenis zorgen, of ze kunnen ervoor kiezen de dierenkliniek de regelingen te laten treffen. Hoe dan ook, als crematie wordt gekozen, kunnen de eigenaars ervoor kiezen om de as terug te krijgen.
De procedure
Euthanasie wordt meestal gedaan door een dierenarts; in sommige gevallen kan het worden uitgevoerd door een getrainde technicus onder toezicht van de dierenarts. De procedure bestaat uit een dodelijke injectie met een barbituraat verdovingsmiddel (natriumpentobarbitol), dat volgens de AVMA in staat is om bewustzijnsverlies en de dood te veroorzaken zonder het huisdier pijn, angst of ongerustheid te bezorgen. Natriumpentobarbitol staat erom bekend dat het snel en betrouwbaar werkt. Sommige dierenartsen kunnen de patiënt een licht kalmerend middel geven voordat ze de dodelijke injectie toedienen.
De overdosis van het middel zal er snel voor zorgen dat de hartslag van het dier vertraagt en stopt. De bloedsomloop stopt, de hersenen stoppen met functioneren en het dier stopt met ademen. “In vrijwel alle gevallen zal het huisdier het bewustzijn verliezen en gewoon vredig en pijnloos wegdrijven binnen een zeer korte tijd, een kwestie van seconden,” zegt Dr. Scott.
Conclusie
Veterinairen zijn doorgaans zeer gevoelig voor de emotionele behoeften van eigenaren na euthanasie. “De meeste dierenartsen geven de voorkeur aan euthanasie op een rustig moment van de dag in de kliniek,” legt Dr.Scott uit, “zodat ze de eigenaar kunnen toestaan om in de kamer te zijn en zoveel tijd met hun kat te nemen als nodig is na de procedure. En de eigenaar, die rouwt, hoeft niet door een drukke wachtkamer naar buiten. In dit opzicht zijn de meeste dierenartsen zo flexibel en meelevend mogelijk.”
Over de betaling van de kosten door rouwende eigenaren voor een euthanasieprocedure, legt Dr. Scott uit: “Hoewel de procedure zelf redelijk geprijsd is, kan zij niet gratis worden uitgevoerd. Maar dierenartsen zullen proberen dit op een zo gevoelig mogelijke manier te behandelen.”
De dood van een geliefde kat is nooit gemakkelijk. Verdriet, spijt, boosheid, onzekerheid, verdriet en/of een gevoel van leegte kunnen gepaard gaan met het verlies. Maar vergeet niet om jezelf de tijd te gunnen om te rouwen. Een nieuwe kat zal uw overleden huisdier niet vervangen in uw genegenheid of uw hart, maar kan uiteindelijk wel helpen de pijn van het verlies te verzachten. Het adopteren van een hulpbehoevend huisdier kan ook een liefdevol eerbetoon zijn aan uw geliefde kat.