Zonder de zon zou er geen leven op onze planeet zijn – en toch maakt deze reusachtige bal van heet plasma het leven voor sommigen nogal moeilijk. Er zijn mensen die uitslag krijgen of zelfs uitbreken in pijnlijke, jeukende netelroos als ze worden blootgesteld aan zonlicht. De populaire term voor dit probleem is zonneallergie, maar deze symptomen kunnen door verschillende aandoeningen worden veroorzaakt, die technisch gezien niet altijd allergieën zijn.
Het meest voorkomende zongerelateerde huidprobleem – dat ongeveer 10 procent van de bevolking treft – wordt polymorfe lichteruptie (PLE) genoemd. Kort na blootstelling aan zonlicht wordt de huid rond borst en armen rood en jeukt. Het kan wel een week duren voordat de symptomen zijn verdwenen. Het komt het meest voor bij blanke vrouwen met een lichte huid die in het noorden van het halfrond wonen.
Het interessante is dat PLE de neiging heeft op te flakkeren in het voorjaar en de vroege zomer, wanneer mensen voor het eerst buiten in het zonlicht komen. Naarmate de blootstelling aan zonlicht toeneemt, nemen de symptomen af – maar komen het volgende jaar teleurstellend terug. Wetenschappers zijn er niet helemaal zeker van waarom PLE zich ontwikkelt, maar het lijkt een gevoeligheid voor ultraviolette straling te zijn – de korte golflengte van zonlicht die onze planeet bereikt.
Een meer dramatische ‘zonneallergie’ veroorzaakt niet alleen huiduitslag, maar ook grote netelroos op de aan de zon blootgestelde huid – deze superzeldzame aandoening wordt zonne-urticaria genoemd. Het kan behoorlijk pijnlijk zijn om ermee om te gaan, omdat een uitbraak begint met jeuk en zich vervolgens ontwikkelt tot grote bulten. Als een groot genoeg gebied van de huid wordt blootgesteld en de reactie ontwikkelt, kan iemand zelfs in een anafylactische shock raken. Zonnebaden is een ware verschrikking voor mensen die aan deze aandoening lijden.
Zonne-urticaria wordt gemedieerd door immunoglobuline E (IgE) – hetzelfde antilichaam dat een rol speelt bij diverse allergieën, waaronder pollen, voedselovergevoeligheid en astma. De behandeling bestaat dus uit het nemen van antihistaminica om de allergische reactie in het lichaam aan te pakken, en een steroïdencrème om de huid zelf te behandelen.
Een andere vorm van zongevoeligheid heet actinische prurigo, en treft vooral mensen van Amerikaans-Indiaanse en Latijns-Amerikaanse afkomst, vooral in Mexico en Midden-Amerika. Deze grotendeels genetische aandoening wordt gekenmerkt door een intens jeukende huiduitslag die zich ontwikkelt op aan de zon blootgestelde delen van de huid, waaronder het gezicht en de lippen. Er is geen genezing en het meest gebruikelijke medische advies is zonlicht zoveel mogelijk te vermijden, samen met de gebruikelijke topische steroïdencrèmes om de uitslag aan te pakken.
Zelfs als je genetisch gespaard bent gebleven van al deze aandoeningen, kan zonlichtgevoeligheid je toch overkomen – dankzij bepaalde medicijnen of topische crèmes. Doxycycline, een veelgebruikt medicijn tegen acne, is zo’n medicijn, maar ook andere antibiotica zoals sulfonamiden kunnen dit veroorzaken. Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID’s), zoals ibuprofen of naproxen, kunnen ook lichtgevoeligheid veroorzaken, net als sommige anticonceptiepillen, hoge bloeddrukmedicijnen en andere middelen.
Uitslag door zonlicht is zeker vervelend om mee om te gaan, maar in tegenstelling tot sommige andere allergieën (pinda’s bijvoorbeeld) is het hoogst onwaarschijnlijk dat je uiteindelijk sterft aan anafylaxie. Dus… bekijk het altijd van de zonnige kant?