HONOLULU-Clinische voorgeschiedenis is de sleutel tot het onderscheid tussen voorbijgaande ischemische aanvallen (TIA’s) en beroertes aan de ene kant en hun belangrijkste imitaties – waaronder partiële aanvallen en gecompliceerde migraine – aan de andere kant, volgens onderzoek gepresenteerd op de 2013 International Stroke Conference.
“Specifieke klinische presentaties gaan samen met beroerte en TIA,” zei Susan L. Hickenbottom, MD, medisch directeur van het Stroke Program in het St. Joseph Mercy Health System in Saline, Michigan. “Bijna altijd worden de vasculaire paden gerespecteerd, in tegenstelling tot willekeurige patronen van symptomen die niet echt een vasculair pad respecteren.”
Symptomen van gecompliceerde migraine vorderen in de tijd
Het tijdstip waarop de symptomen beginnen, biedt belangrijke informatie. Symptomen van een TIA of beroerte beginnen meestal binnen enkele seconden of minuten na het begin en ontwikkelen zich niet verder. De symptomen van gecompliceerde migraine of partiële aanvallen daarentegen ontwikkelen zich vaak in wat neurologen de “Jacksoniaanse mars” noemen, die begint in één deel van het lichaam en zich geleidelijk verspreidt.
“De symptomen kunnen bijvoorbeeld in de hand beginnen, en zich dan na enkele minuten via de arm naar het gezicht verplaatsen. Typisch voor een TIA of beroerte is dat de patiënt symptomen heeft,” zei Dr. Hickenbottom.
Gecompliceerde migraine gaat gepaard met focale neurologische symptomen, zoals zwakte, tintelingen of gevoelloosheid aan één kant van het lichaam, die kunnen voorafgaan aan, gepaard gaan met of volgen op de hoofdpijn. Gecompliceerde migraine gaat vaak gepaard met klassieke migraineverschijnselen, zoals misselijkheid, fotofobie en visuele auraverschijnselen zoals scintillerende scotomen of caleidoscoopvisioenen.
Het komt zelden voor dat de eerste migraine-episode van een patiënt gepaard gaat met gecompliceerde migraine. Een patiënt die zich presenteert met wat lijkt op gecompliceerde migraine maar geen voorgeschiedenis van migraine heeft dus een veel grotere kans op een TIA of beroerte.
Symptomen van partiële aanvallen omvatten positieve verschijnselen
Partiële aanvallen kunnen worden onderverdeeld in complexe partiële aanvallen, die gepaard gaan met een veranderd niveau of verlies van bewustzijn, en eenvoudige partiële aanvallen, die dergelijke kenmerken niet hebben.
Een patiënt die een complexe partiële aanval doormaakt, zal vaak in de ruimte staren. Positieve verschijnselen zoals vreemde geuren, ictale angst, het gevoel van déjà vu of jamais vu, en automatische gedragingen zoals lip smakken of repetitieve handbewegingen zijn veel voorkomende symptomen van complexe partiële aanvallen.
In tegenstelling tot de ervaring van een patiënt met partiële aanvallen, ervaren patiënten met een TIA of beroerte gewoonlijk overwegend negatieve verschijnselen, zoals verlies van het gezichtsvermogen (in plaats van het zien van flitsen), verlies van spraak, verlies van motorische functie, of verlies van gevoel.
Een herzien onderscheid tussen TIA en beroerte
Het onderscheid tussen TIA en beroerte is veranderd, aldus Dr. Hickenbottom. Volgens de oude definities duidden symptomen in een vasculair distributiepatroon die minder dan een uur duurden op een TIA; langer aanhoudende symptomen duidden op een beroerte. De wijdverspreide beschikbaarheid van effectieve t-PA therapie voor acute ischemische beroerte en de erkenning dat “tijd hersenen zijn” als het gaat om reperfusie hebben beroerte specialisten sindsdien terughoudend gemaakt in het timen van de symptoom duur.
“De trend is nu om af te stappen van een arbitraire tijdslimiet en een TIA fysiologisch te definiëren als een episode van neurologische disfunctie veroorzaakt door focale ischemie van de hersenen, het ruggenmerg of de retina zonder bewijs van een acuut infarct op beeldvormend onderzoek. Een beroerte is een episode met dergelijke aanwijzingen,” legde ze uit.
Als artsen in de eerstelijnsgezondheidszorg, cardiologen en spoedeisende hulp snel een TIA of beroerte willen onderscheiden van hun imitaties, moeten ze leren denken als neurologen, aldus Dr. Hickenbottom. Het eerste punt dat neurologen in overweging zouden nemen, zei ze, is of de symptomen focaal of diffuus zijn. Het tweede punt is de tijd waarin de symptomen zich voordoen. Vervolgens bepalen neurologen of de symptomen een karakteristiek vasculair pad volgen dat aangeeft welke hersenslagader waarschijnlijk betrokken is.
Vasculaire paden leiden tot specifieke symptomen
In de voorste circulatie worden vasculaire syndromen waarbij de interne halsslagader betrokken is, gekenmerkt door het ipsilaterale monoculaire tijdelijke gezichtsverlies dat bekend staat als amaurosis fugax, dat gepaard kan gaan met contralaterale zwakte of zintuiglijke veranderingen.
Occlusie van de voorste cerebrale slagader veroorzaakt contralaterale zwakte, mogelijk persoonlijkheidsveranderingen zoals ontremming of gebrek aan motivatie, en gevoelsveranderingen die vaker het been dan het gezicht of de arm treffen.
Midden cerebrale vaatsyndromen brengen contralaterale zwakte en gevoelsveranderingen met zich mee en betreffen vaker het gezicht en de arm dan het been. In sommige gevallen gaan vasculaire syndromen van de midden cerebrale slagader gepaard met een contralateraal visueel tekort. Als het letsel zich in de dominante hemisfeer bevindt, kan dit afasie tot gevolg hebben. Als de niet dominante hemisfeer is aangetast, kan de patiënt visuospatiale moeilijkheden ondervinden aan de andere kant van het lichaam, zelfs in die mate dat hij of zij zich niet meer bewust is van het bestaan van die kant van het lichaam.