Alternatieven voor gluten zijn absoluut van vitaal belang voor mensen met de diagnose coeliakie, omdat de enige beschikbare behandeling momenteel een levenslang, strikt glutenvrij dieet is. Veel artsen en voedingsdeskundigen bevelen voedingsmiddelen als amarant, gierst, boekweit en quinoa aan als vervangers voor tarwe en andere granen die giftig zijn voor coeliakiepatiënten; er zijn echter recente laboratoriumtests geweest die suggereren dat quinoa eiwitten bevat die voldoende lijken op gluten om het immuunsysteem van patiënten met coeliakie te activeren. Onderzoek naar de in-vivo-effecten van quinoa is van cruciaal belang om echt te bepalen of quinoa kan worden verdragen door coeliakiepatiënten.
Een nieuwe studie, gepubliceerd door The American Journal of Gastroenterology, heeft gekeken naar de in-vivo-effecten van quinoa en heeft vastgesteld dat coeliakiepatiënten een dieet met quinoa niet alleen kunnen verdragen, maar zelfs verbeteren. De studie, getiteld “Gastrointestinal Effects of Eating Quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) in Celiac Patients” onderzocht 19 proefpersonen, elk gediagnosticeerd met coeliakie, gedurende zes weken op hun glutenvrij dieet. Onder leiding van eerste auteur Dr. Victor F. Zevallos, hielden de auteurs het bloedonderzoek en de gastro-intestinale parameters van de proefpersonen bij, terwijl elke patiënt elke dag 50 gram quinoa innam.
Quinoa is een pseudograan afkomstig uit het Andesgebied in Zuid-Amerika dat geen gluten bevat. Het wordt ook wel een “superfood” genoemd, omdat het in vergelijking met andere granen en pseudogranen een hoog percentage eiwitten bevat, een complete bron is van alle aminozuren die mensen nodig hebben om binnen te krijgen, en een goede bron is van voedingsvezels, calcium en ijzer. Coeliakiepatiënten hebben vaak een ijzertekort als ze een glutenvrij dieet volgen, waardoor quinoa een veelbelovend alternatief is voor tarwe.
Een eerdere studie van Zevallos en zijn collega’s wees echter uit dat quinoa prolaminen bevat die in sommige stammen het immuunsysteem konden stimuleren in weefsel van coeliakiepatiënten. Prolamines zijn plantaardige eiwitten die een hoog prolinegehalte hebben, waardoor ze moeilijk volledig verteerbaar zijn. Gliadine, een bestanddeel van gluten, is een prolamine dat in tarwe wordt aangetroffen en coeliakie kan induceren.
Die eerdere studie, getiteld “Variable activation of immune response by quinoa (Chenopodium quinoa Willd.) prolamins in celiac disease”, testte 15 quinoa-cultivars op de vraag of zij het immuunsysteem van gekweekte duodenale biopsiemonsters konden activeren. De auteurs ontdekten dat twee van de cultivars inderdaad de aangeboren en adaptieve immuunreacties van het weefsel stimuleerden en het vrijkomen van cytokinen veroorzaakten op vergelijkbare niveaus als gliadine.
Deze nieuwe studie, vooraf online gepubliceerd op 21 januari van dit jaar, bekeek hoe coeliakiepatiënten reageerden op het innemen van quinoa. De resultaten zouden een zucht van verlichting moeten brengen bij coeliakie-patiënten die quinoa in hun dieet opnemen. Zowel de resultaten van de bloedtesten als de maag-darmparameters waren normaal gedurende de hele studie, en de auteurs vonden ook een licht positief effect op het cholesterolgehalte van de proefpersonen.
Zij concluderen dat quinoa goed werd verdragen door de coeliakiepatiënten gedurende de periode van zes weken. De studie betrof slechts 50 gram quinoa per dag, dus een immuunrespons vergelijkbaar met de immuunrespons op gluten zou mogelijk kunnen zijn met aanzienlijk grotere hoeveelheden quinoa in het dieet. De auteurs merken ook op dat “verdere studies nodig zijn om de lange-termijn effecten van quinoa consumptie vast te stellen.”
Quinoa is een zeer voedzaam voedsel en een goede bron van belangrijke voedingsstoffen zoals eiwit, ijzer, en calcium. Deze studie ondersteunt de aanbeveling van veel artsen om quinoa te gebruiken als alternatief voor tarwe voor coeliakiepatiënten. Hopelijk blijft deze aanbeveling overeind naarmate het onderzoek naar coeliakie en quinoa voortschrijdt.