Entertainment
Door Kirsten Fleming
September 24, 2020 | 6:44pm
Als je “The Life and Trials of Oscar Pistorius” aanzet, verwacht je misschien een antwoord op de vraag of de Zuid-Afrikaanse trackster de bedoeling had om zijn modelvriendin Reeva Steenkamp te vermoorden op die avond in februari 2013. Maar een eenduidige conclusie zul je niet vinden.
Zelfs de regisseur van de documentaire is nog steeds verscheurd.
“Het hangt ervan af in welke stemming ik ben als ik wakker word,” vertelt Daniel Gordon aan The Post over zijn eigen opvattingen over de schuld van Pistorius. “Het hangt ervan af naar welk deel van de film ik kijk. De waarheid is dat we het nooit zullen weten. Maar we kunnen een voorgevoel hebben en met een vooroordeel komen voordat we de film bekijken en dingen zullen worden uitgelegd.”
De meeslepende vierdelige “30 for 30”-documentaire, die zondag in première gaat op ESPN+, schetst op kunstige wijze een complex portret van de grensverleggende Olympische sprinter wiens ondergang net zo groot was als zijn geweldige prestaties zowel op als naast de baan.
Gordon, die ook “30 for 30” op zijn naam heeft staan, zoals “Hillsborough” en “George Best: All By Himself”, deconstrueert en ontleedt het gecompliceerde en emotioneel beladen verhaal en de moordzaak door zich te verdiepen in alle kanten van Pistorius.
De tweevoudig geamputeerde, ook wel Blade Runner genoemd vanwege zijn prothesebenen van koolstofvezel, kreeg internationale bekendheid toen hij in 2012 deelnam aan de Olympische Spelen in Londen. Zes maanden later was Pistorius pas 26 toen hij zijn vriendin doodschoot, die ineengedoken zat in de badkamer van zijn huis in Pretoria, Zuid-Afrika. Hij beweerde dat hij haar tragisch genoeg aanzag voor een inbreker, terwijl de aanklagers aanvoerden dat het voorbedachte rade was. Na een sensationeel proces en talloze beroepszaken werd hij schuldig bevonden aan moord en zit hij momenteel een gevangenisstraf van 15 jaar uit.
“Zijn leven is ongelooflijk. Zelfs als je het stopt bij de Olympische Spelen van 2012, is het nog steeds een ongelooflijk verhaal,” zei Gordon.
Geboren met een aangeboren afwijking waarbij hij de buitenkant van beide voeten en fibulae miste, raadpleegden Pistorius’ ouders talloze artsen voordat ze besloten zijn benen onder de knieën te laten amputeren toen hij nog maar 11 maanden oud was. Zij brachten hem bij dat hij niet gehandicapt was, maar anders, en hij werd niet anders behandeld omwille van zijn fysiek. Maar thuis was er instabiliteit. Zijn ouders scheidden toen hij jong was, en zijn moeder overleed toen Pistorius nog maar 15 was.
Op een jongensschool in Pretoria vond Pistorius zijn roeping nadat hij zichzelf had verwond tijdens het rugbyen. Als onderdeel van zijn revalidatie kreeg hij atletiek voorgeschreven en hij blies iedereen omver met zijn ruwe hardlooptalent, waardoor hij al snel de internationale Paralympische gemeenschap opschudde. Terwijl hij nog op school zat, won hij goud op de Paralympische Spelen van 2004 in Athene op de 200 meter.
Hij was ook een inspiratie buiten de atletiekbaan. Hij werd een reddingslijn voor Ebba Gudmundsdottir, wier zoon met dezelfde afwijking werd geboren. Ze kregen een warme relatie nadat de IJslandse familie Pistorius had bedankt voor zijn inspiratie toen de jongen ongeveer 7 maanden oud was. De atleet raakte bevriend met de familie, bezocht hen en deelde zijn medische informatie en inzichten toen de jongen dezelfde amputatieprocedure onderging.
De documentaire bevat tedere beelden van Pistorius met het jongetje, aan wie hij zelfs een van zijn gouden medailles schonk.
In de film, is Pistorius de strijdlustige Paralympiër die tegen de Internationale Associatie van Atletiekfederaties strijdt om hem te laten concurreren met atleten met een normaal postuur. Hij was een nationale held tijdens de Olympische Spelen en de Paralympics in Londen, iemand die de trots herstelde in een gehavend Zuid-Afrika dat nog steeds te kampen heeft met de bezoedelde erfenis van de apartheid.
istorius voelde zich echter ook kwetsbaar vanwege zijn lichamelijke handicap. Hij had een wispelturig temperament en een niet aflatende drang naar grootsheid, die soms oversloeg naar zijn persoonlijke leven. In de nasleep van de schietpartij is hij door tabloids afgeschilderd als een mishandelende vriend en een steroïdengebruiker. De beweringen over drugsgebruik worden in de film ontmanteld.
Tot de bewijzen van zijn demonen behoren de beladen WhatsApp-sms’jes tussen Steenkamp en Pistorius, waarin het model schreef: “Soms ben ik bang voor je en hoe je me afsnauwt en hoe je op me zult reageren.”
“De mensen die dicht bij hem staan, erkennen zijn fouten en vertelden hoe het was”, zei Gordon. “Maar één zei: ‘Vreselijk opvliegend, maar dat maakt hem nog geen moordenaar.’ “
De film bevat interviews met twee van Pistorius’ ex-vriendinnen en naaste familieleden, waaronder zijn broer en oom, maar niet met Pistorius zelf.
“Er zijn pogingen ondernomen, maar ik kon het nooit volledig tot op de bodem uitzoeken,” zei Gordon over pogingen om Pistorius voor de camera te krijgen. “Ik denk dat een deel van zijn voorwaardelijke vrijlating is dat hij niet officieel met de media kon praten terwijl hij binnen was. Ik weet niet zeker of de film sterker zou zijn geweest met hem erin.”
De spectaculaire opkomst en ondergang van de atleet speelde zich af temidden van de onrust en het geweld dat Zuid-Afrika blijft teisteren, waar huisinbraken aan de orde van de dag zijn – en vaak op brute wijze.
Twee zomers lang, ook in de aanloop naar de Olympische Spelen in Londen, trainde Pistorius in een Gemona, Italië, waar hij als een geboren zoon werd beschouwd. En net als IJsland was het ook een veilige haven, ver weg van het geweld thuis.
“Wat echt extreem was in de plaats Italië: Iedereen laat zijn deur open. Ze fietsten naar het circuit, lieten hun fietsen in de stad staan,” legde Gordon uit. “En toch, hij gaat terug naar Zuid-Afrika, daar zijn 20.000 moorden per jaar en overal waar je gaat is er beveiliging tot aan de ogenballen en schrikdraad en prikkeldraad.”
Pistorius’ geschiedenis van paranoia, die teruggaat van de problemen in zijn land tot de angst van zijn eigen moeder als kind voor huisinbraken, wordt verkend. Hij schrok zelfs van vuurwerk tijdens de openingsceremonie in Londen, aldus Gordon.
“Er zijn genoeg verhalen over dat hij paranoïde is. Ze worden ondersteund en er wordt gelijktijdig over gerapporteerd,” zei Gordon. “
Hij werd midden in de nacht wakker en dacht dat er een inbreker was en hij kwam naar beneden met een pistool en het bleek de wasmachine te zijn of een vriend die logeerde.”
Het is uiteindelijk onduidelijk of Pistorius, nu 33, zichzelf opnieuw zal kunnen uitvinden als hij de gevangenis verlaat. Op zijn vroegst komt hij in 2023 in aanmerking voor voorwaardelijke vrijlating.
Op verzoek van Pistorius bezocht zijn schooldirecteur, Bill Schroder, hem in de gevangenis in Pretoria en gaf hem de enige echte update over de in ongenade gevallen atleet. De sprinter, die eens een topsporter was, rook naar sigaretten, had een baard laten groeien en zei dat hij niet dacht dat hij ooit nog zou kunnen hardlopen. En omdat er in Zuid-Afrikaanse gevangenissen geen rehabilitatie-initiatieven zijn, “mag hij niet studeren,” zei Gordon. “Hij mag maar 46 keer per jaar op bezoek komen.”
Zegt Schroder: “Hij blijft tegen me zeggen: ‘Ik wil alleen maar vergeving.’ Hij is wanhopig om dit soort gevoel van vergeving te krijgen, en hij zal het nooit krijgen, denk ik. Ik zei: ‘De enige vergeving die je ooit zult krijgen, is jezelf vergeven.’ “