Voor de meeste Amerikanen zijn de beelden van de Tweede Wereldoorlog hun eerste kennismaking met de banzai cheer. De cheer blijft nauw verbonden met militarisme en de gruwelijkheden van de oorlog. Beelden van kamikazepiloten die banzai roepen en hun armen in eendrachtig zwaaien hebben eenzelfde huiveringwekkend effect op mensen als de Hitlergroet. Niet te vergeten dat de cheer velen van ons vreemd voorkomt omdat de Amerikaanse cultuur geen echt equivalent heeft, behalve misschien sportjuichers. Voor anime-fans is de cheer een humoristische rariteit die personages opvoeren om anderen aan te moedigen. Tenslotte, voor waarnemers van Japan, verschijnt de cheer als een onderdeel van de politiek. Je ziet politici banzai roepen en met hun armen pompen, net zoals de kamikazepiloten dat deden.
Volgens woordenboeken betekent het woord banzai letterlijk tienduizend jaar. De oorsprong van het woord komt van het Chinese woord wansui en dateert ruwweg van het begin van de Meiji-periode, rond 1890 (banzai, n.d.). Banzai wordt beschouwd als een tussenwerpsel en is verwant aan ongebruikte Engelse tussenwerpsels als hurrah en yippee. Het beste equivalent is misschien wel de Britse kreet “Lang leve de koning/koningin”. Het kan betekenen “Lang leve de keizer.” Vandaag de dag is banzai gewoon een kreet van opgetogenheid.
Banzai en Japanse emotieregels
Japan staat bekend om zijn zorg voor sociale uitstraling of, met andere woorden, emotieregels. Banzai’s explosie van emoties kan schokkend zijn, maar in de Japanse cultuur fungeren emoties als “sociale lijm” (Matsumoto, 1996). Het zijn tenslotte geen Vulcans. Uiterlijke uitingen van emotie zijn afhankelijk van de sociale context, die bepaalt hoe luid emoties geuit moeten worden.
Een studie van David Matsumoto (2002), beoordeelde hoe Amerikanen en Japanners uiterlijke uitingen van emoties beoordelen. Amerikanen beoordeelden uiterlijke uitingen van emoties als intenser, terwijl de Japanners rustige uitingen van emoties en luidere uitingen van emoties gelijk beoordeelden. De Japanse proefpersonen in de studie waren ook beter in staat om echte emoties te bepalen met minimale aanwijzingen dan Amerikanen. Dit komt omdat de Japanse cultuur regels bevat over hoe een emotie moet worden uitgedrukt. Voor de Japanse proefpersonen blijft het emotionele niveau consistent, maar de uiterlijke expressie varieert als gevolg van sociale gepastheid. Amerikanen hebben dergelijke regels niet, dus beoordelen we de intensiteit van een emotie op basis van de intensiteit van de uitdrukking. Japanners zijn niet beter in het lezen van emoties dan Amerikanen. De cultuur bepaalt de manier waarop mensen emoties lezen en uiten.
Banzai cheers lijken voor Amerikanen uitingen van opgetogenheid met een hoge intensiteit, maar in werkelijkheid zijn banzai cheers sociaal aanvaardbare uitingen naar buiten toe. De werkelijke emotie tijdens een banzai cheer kan net zo hoog zijn als een feliciterende glimlach, maar de glimlach kan de enige sociaal aanvaardbare uiting zijn op dat moment. De cheer dient ook als een groepsuiting.
Ondanks dat Japanners een gemeenschapsgerichte cultuur hebben, reageren ze doorgaans niet zo sterk op wereldnieuws als Amerikanen en Europeanen. Amerikanen en Europeanen maken minder onderscheid tussen ingroups en outgroups dan Japanners, en daarom raakt negatief nieuws Amerikanen en Europeanen op een persoonlijke manier (Matsumoto. 2002). Dit hangt ook samen met de manier waarop Amerikanen tegen intensiteit van emoties aankijken. Omdat de Amerikaanse cultuur op zichzelf gericht is en waarde hecht aan individuele gedachten en emoties, doet groepsdynamiek er minder toe dan collectieve culturen zoals Japan. Emotionele regels ontwikkelden zich in Japan als een manier om de verstoring van de sociale harmonie te voorkomen die de expressie van negatieve emoties kan veroorzaken (Novin, 2014).
Tatemae, Honne, and Banzai
Deze focus op harmonie ten koste van individuele expressie valt onder tatemae, oftewel de uiterlijke sociale verschijning. Dit is de set regels die bepaalt hoe emoties worden uitgedrukt in sociale situaties. Honne, of hoe iemand zich werkelijk voelt, blijft vaak onuitgesproken omdat het de harmonie kan bedreigen. In de Amerikaanse cultuur hebben we onze eigen versie van tatemae en honne. Witte leugens vallen onder tatemae. Dat geldt ook voor het onderdrukken van vloeken rond kinderen. Maar omdat de Amerikaanse cultuur het individu boven de gemeenschap stelt, zijn onze tatemae-regels minder wijdverbreid. De Amerikaanse cultuur stelt dat het ongezond is om onze persoonlijke gevoelens op te kroppen. Als gevolg daarvan kan de Amerikaanse cultuur voor velen schurend overkomen.
Aan de andere kant weerhoudt het Amerikaanse individualisme ons ervan zoiets als een banzai cheer te houden buiten sportstadions en de weinige andere collectieve ontmoetingsplaatsen die we hebben. Als je erover nadenkt, is het gezang en gejuich in de sport bedoeld om banden te smeden tussen fans van een bepaald team. Op dezelfde manier vormen de banzai cheers een band tussen de deelnemers.
Banzai en Anime
Soms wordt banzai gebruikt voor komisch effect in anime. Een scène uit Samurai Champloo schiet me te binnen:
De banzai cheer die in deze scène wordt gebruikt, is een manier om dankbaarheid te uiten aan de kami van het meer. Kami zijn spirituele wezens die overal in de Japanse folklore en het Shinto-geloof voorkomen. De banzai cheer dient ook als een punt aan het einde van de komische scène. De cheer en zijn rol in de anime hangt af van de context.
banzai. (n.d.). Dictionary.com Unabridged. Op 18 december 2016 ontleend aan de website van Dictionary.com http://www.dictionary.com/browse/banzai
Matsumoto, David. 1996. Japan ontmaskerd: Mythes en realiteiten over de emoties van de Japanners. Stanford, CA: Stanford University Press.
Matsumoto, David,Theodora Consolacion, e.a. (2002) American-Japanese cultural differences in judgments of emotional expressions of different intensities. Cognition and Emotion. 16 (6) 721-747.
Novin, Sheida, Ivy Tso, and Sara Konrath (2014) Self-related and Other-related Pathways to Subjective Well-being in Japan and the United States. J Happiness Stud 15. 995-1014.
Smith, Herman, Takanori Matsuno, and Shuuichirou Ike (2001) The Affective Basis of Attributional Processes among Japanese and Americans. Social Psychology Quarterly 64(2) 180-194.