Aoogbrug is een van de populairste soorten bruggen, die meer dan 3000 jaar geleden in gebruik kwamen en op het hoogtepunt van populariteit bleven tot de industriële revolutie en de uitvinding van geavanceerde materialen de architect in staat stelden andere moderne brugontwerpen te maken. Echter, zelfs vandaag de dag boogbruggen blijven in gebruik, en met de hulp van moderne materialen, hun bogen kunnen worden gebouwd op veel grotere schalen.
Het basisprincipe van boogbruggen is het gebogen ontwerp, dat niet duwen belasting krachten recht naar beneden, maar in plaats daarvan worden ze vervoerd langs de curve van de boog naar de steunen aan elk uiteinde. Deze steunen (genoemd landhoofden) dragen de lading van volledige brug en zijn verantwoordelijk voor het houden van de boog in de nauwkeurige positie onbeweeglijke positie. Het overbrengen van krachten over de boog gebeurt via de centrale sluitsteen op de top van de boog. Zijn gewicht duwt de omringende rotsen naar beneden en naar buiten, waardoor de hele structuur zeer stijf en sterk is.
Vanwege dit ontwerp werden stenen en houten boogbruggen zeer populair tijdens het Romeinse Rijk, waarvan de architecten erin slaagden meer dan 1000 stenen boogbruggen in Europa, Azië en Noord-Afrika te bouwen. Veel van die bruggen staan er vandaag de dag nog, zodat we de wonderen van de oude architectuur persoonlijk kunnen aanschouwen. Romeinse ontwerpen werden meestal gemaakt met halfronde bogen, hoewel er tijdens hun heerschappij ook verschillende gesegmenteerde boogbruggen werden gemaakt. Deze segmentboogbruggen hadden één cruciaal ontwerpvoordeel dat hen onderscheidde van gewone halfronde bruggen – zij stelden de bruggenbouwers in staat de boog van de brug veel hoger te maken en de massa van de gehele constructie te verlagen. Deze veranderingen stelden bruggen in staat om de druk van overstromingen en sterke rivieren veel gemakkelijker te overleven. Tijdens het bestaan van het Romeinse Rijk bouwden zij vele wonderbaarlijke bruggen, lange aquaducten met meerdere bogen, bruggen met overstromingsopeningen op de pijlers, en vele andere.
In de loop der eeuwen verbeterden middeleeuwse architecten de ontwerpen van de Romeinen, en creëerden boogbruggen met smallere pijlers, dunnere boogvaten, lagere overspanningen, spitsbogen, en grotere overspanningen van bogen (oplopend tot meer dan 70 meter, het beroemdst bij de brug van Trezzo sull’Adda die van de 17e tot het einde van de 18e eeuw in gebruik was). De architecten van de Renaissance verwerkten in de boogbruggen niet alleen deugdelijke techniek, maar ook de mode van hun tijd, en creëerden enkele van de mooiste en beroemdste bruggen van de moderne menselijke beschaving (zoals de Rialtobrug in Venetië). In de laatste 150 jaar hebben ijzer, staal en beton de creatie van veel ambitieuzere boogbruggen mogelijk gemaakt, die nu in elk land ter wereld te zien zijn.
Soorten boogbruggen
- Kraagboogbrug – Hoewel kraagboogbruggen niet op dezelfde manier functioneren als echte boogbruggen (ze brengen geen krachten over de boog), kunnen ze wel zo worden gemaakt dat ze er erg op lijken. Ze worden gemaakt door opeenvolgende lagen metselwerk of steen te leggen, waarbij elke laag met succes grotere uitkragingen heeft.
- Aquaducten en kanaalviaducten – Om grote afstanden te overbruggen, bouwden de Romeinen in de oudheid reeksen steunen die met stenen bogen werden verbonden. Deze reeksen boogconstructies werden niet zoals bij een gewone brug in één laag gebogen, maar met meerdere lagen die zeer indrukwekkende hoogten konden bereiken.
- Deck arch bridge – Veel voorkomende boogbrug waarbij het dek zich bovenop de boog bevindt.
- Doorgaande boogbrug – Boogbrug waarbij het dek zich niet volledig boven de boog bevindt, maar zich in een deel eronder bevindt en eraan is opgehangen via kabels of trekstangen. De beroemde Sydney Harbour Bridge is het beste voorbeeld van dit ontwerp.
- Gebogen boogbrug – Ook bekend als boogbrug met boogpees, bevat een band tussen twee tegenovergestelde uiteinden van de boog.