I. Wat is Allusie?
Allusie (uitgesproken als ah-LOO-zhun) is eigenlijk een verwijzing naar iets anders. Het is wanneer een schrijver een ander werk noemt, of verwijst naar een eerder deel van het huidige werk.
In de literatuur wordt het vaak gebruikt om te verwijzen naar culturele werken (bijv. door te zinspelen op een Bijbelverhaal of Griekse mythe). Allusie bestaat ook in andere kunstvormen – musici, bijvoorbeeld, “alluderen” vaak op melodieën die door andere musici worden gebruikt.
De werkwoordsvorm van “allusie” is “to allude”. Dus ergens op zinspelen is hetzelfde als er een toespeling op maken.
Voorbeeld:
Je gedraagt je als zo’n Scrooge!
Dit zinnetje, een toespeling op Dickens’ A Christmas Carol, betekent dat de persoon gierig en egoïstisch is, net als het personage Scrooge uit het verhaal.
II. Voorbeelden van toespelingen
We zien toespelingen de hele tijd in het dagelijks spraakgebruik. Heeft iemand je bijvoorbeeld ooit verteld dat je op het punt stond “de doos van Pandora te openen?” Dit is een toespeling op het Griekse verhaal van Pandora, de eerste vrouw, die per ongeluk het kwaad in de wereld losliet.
Voorbeeld 1
Ik had geen busgeld, maar gelukkig hielp een barmhartige Samaritaan me uit de brand!
Dit is een toespeling op het Bijbelse verhaal van de barmhartige Samaritaan, uit Lucas 10:29-37 – een barmhartige Samaritaan is iemand die anderen in nood helpt, net zoals de Samaritaan in het verhaal doet.
Illusies zijn ook te vinden in bijna elk werk van de grote literatuur, en ook in wetenschappelijke werken en allerlei soorten non-fictie. Als je eenmaal weet waar je naar moet zoeken, kom je het overal tegen! Let gewoon op de momenten waarop een schrijver of spreker terloops naar iets anders verwijst.
III. Het belang van het gebruik van allusie
Zoals we in de definitie zagen, valt allusie over het algemeen in een van de twee categorieën, elk met zijn eigen doel.
Externe allusie
Dit is een allusie naar iets buiten het huidige document. Dat kan een boek zijn, een toneelstuk, een film, een historische gebeurtenis, of zelfs een gewoon gezegde of gezegde. Het enige dat telt is dat het iets moet zijn waarmee de lezer al bekend is.
Internal Allusion
Internal allusion is vaak moeilijker te vangen. Het is wanneer de auteur terugverwijst naar iets dat eerder in het werk is voorgekomen. Komedianten doen dit vaak – ze vertellen een mop, en later op de avond vertellen ze een andere mop die een regel of personage uit de eerste mop gebruikt.
IV. Voorbeelden van toespelingen in de literatuur
Voorbeeld 1
In het stripboek Persepolis toont Marjane Satrapi een gesneuvelde soldaat die wordt gewiegd door zijn moeder, een vrouw met een sluier om. Het beeld zinspeelt sterk op beelden van Jezus die door Maria van het kruis wordt gehaald (externe allusie). Later in het boek gebruikt Satrapi een bijna identiek beeld om een moeder te tonen die flauwvalt in de armen van haar man (interne allusie).
At rest on ocean’s brilliant dyes / An image of Elysium lies (Edgar Allan Poe, Serenade)
Dit is een toespeling op het mythische hiernamaals van de Grieken, dat Elysium werd genoemd. In het gedicht wordt het “visioen van Elysium” gevormd door de sterren die in de oceaan worden weerspiegeld – Poe suggereert dus dat de sterren in werkelijkheid de velden van Elysium zijn, waar de Grieken geloofden dat helden heen zouden gaan als ze stierven.
Voorbeeld 2
elke mond houdt een zondaar vast…het hoofd zit binnenin opgesloten, hij zwaait met zijn benen (Dante Alighieri, The Inferno)
Deze griezelige regel is onderdeel van Dantes beschrijving van het laagste niveau van de hel. In de laagste cirkel worden verraders ondersteboven in de monden van een driekoppige duivel – Satan – geplaatst. Het is een toespeling op een eerdere passage waarin Dante beschrijft dat hypocrieten ondersteboven in gaten in de grond worden geplaatst als onderdeel van hun straf. (“Uit de mond van elke doopvont kwamen de voeten van een zondaar; de rest eronder was verborgen.”) De toespeling wordt heel duidelijk gemaakt door het gebruik van het woord “mond” in beide regels. Deze interne allusie is bedoeld om de parallellen tussen hypocrisie en verraad weer te geven.
V. Voorbeelden van Allusie Populaire Cultuur
Voorbeeld 1
Een enkele rijstkorrel kan de weegschaal doen doorslaan – één man kan het verschil zijn tussen overwinning en nederlaag.
Dit is een slimme visuele toespeling uit het begin van Disney’s Mulan. In combinatie met de gesproken zin suggereert het beeld sterk dat degene die met de rijst speelt “het verschil tussen overwinning en nederlaag” kan zijn (hoewel het, in overeenstemming met de genderthema’s van de film, eerder een vrouw dan een man is).
Voorbeeld 2
Ah, Krusty – dit is je Waterloo! (Sideshow Bob, The Simpsons)
Dit is een zinspeling op de Slag bij Waterloo, waar Napoleon Bonaparte een verpletterende nederlaag leed waarvan hij nooit meer zou herstellen. Met deze zinspeling suggereert Sideshow Bob dat hij op het punt staat Krusty ten val te brengen, net zoals Napoleon in Waterloo ten val werd gebracht.
Voorbeeld 3
Prometheus is de titel van een sciencefictionfilm uit 2012 met Michael Fassbender en Idris Elba in de hoofdrollen. Dit is een toespeling op het personage Prometheus uit de Griekse mythologie, die vuur stal van de goden en werd veroordeeld tot een verschrikkelijke straf nadat hij was betrapt. Deze toespeling is logisch als je bedenkt dat de film gaat over het ontstaan van de mensheid.
VI. Verwante termen
Citatie
Citatie is een formele verwijzing naar het werk van een ander. Het is de gebruikelijke wetenschappelijke methode om aan te geven waar je je feiten, citaten en ideeën vandaan hebt. In tegenstelling tot allusie, kan het niet subtiel of indirect zijn – dat zou het doel voorbijschieten! Citaten moeten zo duidelijk en direct mogelijk zijn, en moeten altijd worden gebruikt als je zelfs maar een klein stukje werk van een ander gebruikt.
Voorbeelden
- In Persepolis heeft de jonge Marji een visioen van God die tegen haar zegt: “Jij bent mijn keuze, mijn laatste en beste keuze” ( 8).
- Hoewel hij seksisme verwierp, creëerde Gandhi een beweging die door veel vrouwen als vervreemdend werd ervaren (Young 2003, p. 97).
- Amartya Sen bewees dat geen enkele democratie in de geschiedenis ooit een grote hongersnood had geleden (Sen 1978).
De specifieke regels voor citeren kunnen in verschillende contexten verschillen – vraag om advies als je niet zeker weet hoe je op de juiste manier citeert.
Foreshadowing
Foreshadowing lijkt veel op allusie, behalve dat het verwijst naar iets dat nog niet is gebeurd. Auteurs doen dit soms om de lezer hints te geven over wat er staat te gebeuren. In films wordt bijvoorbeeld vaak gebruik gemaakt van nieuwsberichten op tv of de radio om een voorbode te geven van rampen die komen gaan – als je de verslaggever iets hoort zeggen over een naderende storm, kun je er zeker van zijn dat een hoofdpersoon daar in terecht zal komen!
Zoals de naam al suggereert, wordt foreshadowing meestal gebruikt voor negatieve gebeurtenissen, maar dat hoeft niet zo te zijn. Als de klokken luiden wanneer twee personages elkaar ontmoeten, kan dat een voorbode zijn van het feit dat ze uiteindelijk zullen trouwen.